borrel

substantiefprs = in uitdrukkingen, spreekwoorden, e.d.

We drinken een borrel met de Nederlandse delegatie.

(Rooijmans, Eveline, Een diplomatieke tango tegen wapenhandel, NRC Handelsblad, )

Na de thee nemen we een borrel.

(Snippet Domeinencorpus ANW: http://www.amsterwitched.nl/, )

Willem-Alexander kreeg de Limburgse borrel Els La Vera aangeboden.

(Pinedo, Danielle; Versteegh, Kees, Het nieuwe koningschap: vrolijk meedoen en wél linten knippen, NRC Handelsblad, )

Ik heb veel borrels, waarbij werk en privé vaak door elkaar heen lopen.

(Dohmen, Anne, 'Als de schakeltjes niet goed werken, ervaar ik stress', NRC Handelsblad, )

Na afloop van de bijeenkomst zal er een borrel worden aangeboden door de SER.

(Snippet Domeinencorpus ANW: http://www.kb.nl/infolev/nvb/NwsArchief.html, )

Er komt een man een café binnen en bestelt vier borreltjes tegelijk.

(Snippet Domeinencorpus ANW: http://www.fortunecity.com/campus/economics/35/algmop.htm, )

Koud borreltje erbij, tralala, wie zegt dat het geen feest is vandaag.

(Vos, Marjoleine de, Zin in iets oubolligs, NRC Handelsblad, )

Vrijdagavond bezocht ik de jaarlijkse borrel van de uitgeverij die het allemaal mogelijk maakt.

(Uitblinker, NRC Handelsblad, )

Hij loopt naar binnen en zegt tegen de kastelein:" Doe mij een jonge borrel."

(Snippet Domeinencorpus ANW: http://users.pandora.be/de_humorsite/pagina_op_het_hoogste_niveau22.htm, )

En dat scheelt voor een gezin een slok op de borrel.

(Nico Tanghe, Oeps! Honderden gezinnen betaalden te veel Turteltaks, De Standaard, )

Ze houden een eigen borrel, ergens in het centrum van Utrecht.

(Niemantsverdriet, Thijs ; Staps, Freek, De tent is het G500-commandocentrum, NRC Handelsblad, )

En telkens maakte hij dezelfde wandeling naar de koelkast om een borreltje in te schenken.

(Butter, Jan-Cees, Verdriet van een homerunkoning, NRC Handelsblad, )

En natuurlijk lusten ze ook wel een borreltje, anders begin je er niet aan.

(Vos, Marjoleine de, Eau de vie fantasie, NRC Handelsblad, )

De broer excuseerde zich, hij had al wat borrels op.

(Verkering met een fantast, NRC Handelsblad, )

En eens per jaar organiseert De Nederlandsche Bank een borrel voor de Nederlanders in Frankfurt.

(Om vijf uur naar huis? Dat doe je niet in Frankfurt, NRC Handelsblad, )

Tussendoor worden borreltjes geschonken.

(RUDI SMEETS, 'Blij dat ik niet in Alken of Spa ben geboren', De Standaard, )

Vroeger bedwong ik mijn zenuwen met een paar borrels.

('Op het podium ben ik compleet naakt', nrc.next, )

Het klassieke concert wordt omlijst met glühwein, aansluitende borrel en een paar „ bijzondere acties".

(NH2312AMS Agendablok groot, NRC Handelsblad, )

Een fijne collega wordt fijner, een gezellige borrel gezelliger, maar een rotklus nog vervelender.

(Champagne tijdens de kerstborrel? Een héél slecht idee voor je werk, nrc.next, )

Vrijdagavond bezocht ik de jaarlijkse borrel van de uitgeverij die het allemaal mogelijk maakt.

(Uitblinker, NRC Handelsblad, )

Hij loopt naar binnen en zegt tegen de kastelein:" Doe mij een jonge borrel."

(Snippet Domeinencorpus ANW: http://users.pandora.be/de_humorsite/pagina_op_het_hoogste_niveau22.htm, )

Twee Schotten verlaten hun stamkroeg na een stevige borrel.

(Snippet Domeinencorpus ANW: http://www.fortunecity.com/campus/economics/35/algmop.htm, )

Elke derde vrijdag van de maand een gezellige borrel in café Willem Slok.

(Snippet Domeinencorpus ANW: http://www.osiris.cybercomm.nl/, )

Tijdens de borrel na afloop bespreek ik met projectleider Mario het plan voor morgen.

(Helen Albeda, Binnen een kwartier knalt de site eruit, NRC Handelsblad, )

Als museum heb je een unieke locatie die je kunt verhuren voor borrels en feesten.

(Nijmeegse politiek moet beslissen over toekomst Museum Het Valkhof, NRC Handelsblad, )

doe mij (maar) een {borrel, ...} (geef mij (maar) een {borrel, ...})

geef mij (maar) een {borrel, ...}

((vooral) in Nederland)

Hij loopt naar binnen en zegt tegen de kastelein:" Doe mij een jonge borrel."

(Snippet Domeinencorpus ANW: http://users.pandora.be/de_humorsite/pagina_op_het_hoogste_niveau22.htm, )

Betekenissen

object bij

Welke werkwoorden hebben borrel als object?

aanbieden

bestellen

bezoeken

doen

drinken

hebben

houden

inschenken

lusten

nemen

(5 meer)

determinator

substantief

paar

bepaling voor "borrel"

adjectief, participium of numerale

aansluitend

gezellig

jaarlijks

jong

stevig

bepaling na "borrel"

adverbium

erbij

prepositiegroep of conjunctiegroep

in:

café

na:

afloop

en/of

Welk ander zelfstandig woord wordt vaak gecoördineerd met borrel?

feest

wijn

in uitdrukkingen, spreekwoorden, e.d.

een borrel(tje) lusten

een slok op {een, de} borrel schelen

met een borrel(tje) te veel op

{een borrel (te veel), [zo veel] borrels (te veel), wat borrels} op hebben

Er zijn (nog) geen patronen opgetekend.

Voor meer informatie over dit woord: klik op Voorbeeldzinnen of Combinatiemogelijkheden.

Nederlandse term: onderwerp. Van wie of wat gaat de handeling of werking van het verbum uit? Het gaat hier om zogenaamde semantische of logische subjecten bij het hoofdwerkwoord. Vaak valt het semantische subject samen met het grammaticale subject (het subject van de zin), maar dat is zeker niet altijd het geval. In passieve zinnen kan het semantische subject uitgedrukt zijn in een door-bepaling. Ook in andere zinnen met een hulpwerkwoord en een hoofdwerkwoord hoort het semantische subject bij het hoofdwerkwoord. Vergelijk:

de arts behandelt de patiënt (actieve zin)
vs.
de patiënt wordt/is behandeld door de arts (passieve zin)

de kunstenaar werkt in alle rust
vs.
de kunstenaar wil in alle rust kunnen werken.

De arts is in de passieve zin niet meer het grammaticale subject van de zin. Dat is nu de patiënt bij wordt/zijn. De arts is wel nog diegene die de handeling van het verbum behandelen uitoefent en blijft van dat verbum het zogenaamde logische of semantische subject. De hele door-bepaling door de arts wordt in Nederlandse grammatica’s ook wel het handelend voorwerp genoemd. In de zin de kunstenaar wil in alle rust kunnen werken is de kunstenaar het grammaticale subject bij wil, maar het semantische subject bij werken.

Nederlandse term: lijdend voorwerp. Wie of wat ondergaat de handeling of werking van het verbum? In Woordcombinaties geven we de zogenaamde semantische of logische objecten bij het hoofdwerkwoord. In passieve zinnen verschijnt dat semantische of logische object als grammaticaal subject (zinssubject) van worden of zijn. Vergelijk:

de arts behandelt de patiënt (object in actieve zin)
vs.
de patiënt wordt/is behandeld (door de arts) (grammaticaal subject in passieve zin)

De patiënt is in de passieve zin wel nog diegene die de handeling van het verbum behandelen ondergaat en blijft het zogenaamde logische of semantische direct object van dat verbum.

Nederlandse term: onderwerp. Van wie of wat gaat de handeling of werking van het verbum uit? In de relatie 'subject bij' is het trefwoord het zogenaamde semantische of logische subject bij een hoofdwerkwoord. Vaak valt het semantische subject samen met het grammaticale subject (het subject van de zin), maar dat is zeker niet altijd het geval. In passieve zinnen kan het semantische subject uitgedrukt zijn in een door-bepaling. Ook in andere zinnen met een hulpwerkwoord en een hoofdwerkwoord hoort het semantische subject bij het hoofdwerkwoord. Vergelijk:

de arts behandelt de patiënt (actieve zin)
vs.
de patiënt wordt/is behandeld door de arts (passieve zin)

de kunstenaar werkt in alle rust
vs.
de kunstenaar wil in alle rust kunnen werken.

De arts is in de passieve zin niet meer het grammaticale subject van de zin. Dat is nu de patiënt bij wordt/zijn. De arts is wel nog diegene die de handeling van het verbum behandelen uitoefent en blijft van dat verbum het zogenaamde logische of semantische subject. De hele door-bepaling door de arts wordt in Nederlandse grammatica’s ook wel het handelend voorwerp genoemd. In de zin de kunstenaar wil in alle rust kunnen werken is de kunstenaar het grammaticale subject bij wil, maar het semantische subject bij werken.

Nederlandse term: lijdend voorwerp. Wie of wat ondergaat de handeling of werking van het verbum? In de relatie 'object bij' is het trefwoord het zogenaamde semantische of logische object bij het hoofdwerkwoord. In passieve zinnen verschijnt dat semantische of logische object als grammaticaal subject (zinssubject) van worden of zijn. Vergelijk:

de arts behandelt de patiënt (object in actieve zin)
vs.
de patiënt wordt/is behandeld (door de arts) (grammaticaal subject in passieve zin)

De patiënt is in de passieve zin wel nog diegene die de handeling van het verbum behandelen ondergaat en blijft het zogenaamde logische of semantische direct object van dat verbum.

Nederlandse term: meewerkend voorwerp, e.d. Wie of wat is als ontvanger, belanghebbende of ondervinder betrokken bij de handeling of werking van het verbum? Er kunnen verschillende types indirect object
onderscheiden worden (zie Indirect object (taaladvies.net)
Deze zijn niet altijd gemakkelijk van elkaar te onderscheiden.

Nederlandse term: voorzetselvoorwerp. Het voorzetselobject of voorzetselvoorwerp is een aanvulling bij een verbum met een vaste prepositie. Adverbiale bepalingen kunnen ook ingeleid worden door een prepositie, maar in bepalingen zijn de preposities variabeler. Vergelijk:

hij wacht op zijn broer (voorzetselobject)
vs.
hij wacht op het perron, in de kamer, bij de ingang (bepaling van plaats)

Zegt iets over het subject of object in combinatie met het verbum. In de Nederlandse grammatica’s onderscheidt men een aantal zinsdelen die iets over het subject of object zeggen, met name het naamwoordelijk deel van het gezegde of predicaatsnomen bij copulae (koppelwerkwoorden) en de bepaling van gesteldheid bij zelfstandige verba. Voorbeelden:

hij is moe (naamwoordelijk deel van het gezegde)
het viel me zwaar (naamwoordelijk deel van het gezegde)
ik vind hem een schat (bepaling van gesteldheid)
hij werkt daar als portier (bepaling van gesteldheid)

Geeft antwoord op vragen als waar, wanneer, hoe, waarom, waarmee, ….?

Bijwoordelijke bepalingen kunnen in de zin vaak, maar niet altijd weggelaten worden. Vergelijk:

ze leest een boek in bed (weglaatbare of optionele bepaling)
vs.
ze woont in Brussel (niet-weglaatbare of niet-optionele bepaling)

Niet-optionele bepalingen worden ook wel complementen genoemd. Voor subtypes naar betekenis (bv. plaats, richting, …) zie: ANS | 20.10 Bijwoordelijke bepalingen (ivdnt.org). De subtypes worden hier in de regel niet onderscheiden, maar waar dat wel nodig is voor de overzichtelijkheid en het gebruiksgemak, doen we dat wel.

Zinsdelen kunnen niet alleen woorden of woordgroepen zijn, maar ook bijzinnen of beknopte bijzinnen (bijzinnen zonder subject en verbum finitum).

Voorbeelden:

ik accepteer dat het zo is (bijzin)
hij vroeg of we kwamen (bijzin)
ik weet wie het gedaan heeft (bijzin)
hij vroeg ons om te komen (beknopte bijzin)
hij probeerde te vluchten (beknopte bijzin)

Sommige verba worden vaker met (beknopte) bijzinnen gecombineerd dan andere.

Ook substantieven kunnen een (beknopte) bijzin als bepaling hebben:

een kind om te zoenen (beknopte bijzin)

De (beknopte) bijzinnen kunnen verschillende syntactische functies in een zin of zinsdeel vervullen (subject, object, bepaling, enz.). In ik accepteer dat het zo is, bijvoorbeeld, is dat het zo is een objectszin. Voor het maken van combinaties, is de functie hier minder van belang. Belangrijker is de juiste keuze van het inleidende woord (dat, of, om enz. ). Voor het gebruiksgemak geven we in deze rubriek daarom een overzicht per inleidend woord.

Nederlandse term: hulpwerkwoord of groepsvormend werkwoord. Een verbum auxiliare of hulpwerkwoord ‘helpt’ het hoofdwerkwoord in zinnen met meer dan een verbum. Het wordt onder andere gebruikt voor het uitdrukken van tijd, modaliteit (hoe ziet de spreker de verhouding tussen de mededeling en de werkelijkheid?), passief en causaliteit (het doen plaatsvinden van een handeling of werking). Behalve de verba die traditioneel tot de verba auxiliare gerekend worden, zijn er nog andere groepsvormende werkwoorden die een verbinding met het hoofdverbum aangaan, bijvoorbeeld proberen, vallen, beginnen. Zie ANS | 18.5.1.1 Groepsvorming bij werkwoorden (ivdnt.org) Voorbeelden:
verba auxiliare:

ik heb mij vergist (tijd)
hij is gekomen (tijd)
de patiënt is/wordt behandeld door de arts (passief)
je moet dat accepteren (modaliteit)
ik kan dat niet accepteren (modaliteit)
ik laat mijn huis schilderen (causaliteit)
de zon doet de temperatuur stijgen (causaliteit)

andere groepsvormende verba:

hij probeert te komen
dat valt te bezien
het begint te regenen

Alle verba kunnen vervoegd worden en veel verba kunnen gepassiveerd worden. De verba auxiliari van tijd worden getoond als u klikt op ‘vormen’. Hier vermelden we alleen de overige verba auxiliari en groepsvormende verba die opvallend vaak bij bepaalde verba voorkomen, bv. kunnen, moeten + accepteren.

Nederlandse term:
zelfstandig naamwoord

Nederlandse term: voornaamwoord

Nederlandse term: voorzetselgroep
voorbeeld
in + stad kamer …
op + platteland station

Nederlandse term: bijwoord

Nederlandse term: bijvoeglijk naamwoord

Nederlandse term: achterzetsel of achtergeplaatst voorzetsel: achterzetsel (wat is dat?) | Genootschap Onze Taal | Onze Taal

Nederlandse term: achterzetsel of achtergeplaatst voorzetsel: achterzetsel (wat is dat?) | Genootschap Onze Taal | Onze Taal

Determinatoren zijn o.a. lidwoorden (de, het, een) en woorden die een hoeveelheid uitdrukken (veel, wat, enkele). De lidwoorden worden gegeven bij de woordvormen naast het trefwoord. In deze lijst met determinatoren staan de overige determinatoren.

Nederlandse termen: voornaamwoord of telwoord

Nederlandse term: telwoord

woordgroep met een prepositie (voorzetsel) of conjunctie (voegwoord). Een conjunctiegroep is bv. een woordgroep ingeleid door als of zoals in vergelijkingen (werken als een paard, een waarheid als een koe).

Nederlandse termen: voorzetsel of voegwoord

Nederlandse termen: bijvoeglijk naamwoord, deelwoord of telwoord

Nederlandse termen: bijvoeglijk naamwoord of bijwoord. Adjectieven (bijvoeglijke naamwoorden) kunnen ook als bijwoordelijke bepaling bij een werkwoord gebruikt worden. We spreken dan van een [adverbiaal of bijwoordelijk gebruikt adjectief](https://e-ans.ivdnt.org/topics/pid/ans0802lingtopic.

Specificeert het trefwoord nader.

Specificeert het trefwoord nader.

Adpositiegroepen zijn woordgroepen met een prepositie (voorzetsel), postpositie (achterzetsel) of circumpositie (omzetsel):

op de trap (met prepositie/voorzetsel)
de trap op (met postpositie/achterzetsel)
van de trap af (met circumpositie/omzetsel)

Conjunctiegroepen worden ingeleid door een conjunctie (voegwoord). In de voorbeelden met conjunctie als:

werken als een paard
een waarheid als een koe

Adpositiegroepen zijn woordgroepen met een prepositie (voorzetsel), postpositie (achterzetsel) of circumpositie (omzetsel):

op de trap (met prepositie/voorzetsel)
de trap op (met postpositie/achterzetsel)
van de trap af (met circumpositie/omzetsel)

Conjunctiegroepen worden ingeleid door een conjunctie (voegwoord). In de voorbeelden met conjunctie als:

werken als een paard
een waarheid als een koe

Woordvormen