binnenstad

substantiefprs = in uitdrukkingen, spreekwoorden, e.d.

In alle winkelstraten in de Antwerpse binnenstad waren de winkels open.

(Drukke start zomerkoopjes, De Standaard, )

Ik woon in een appartement in de binnenstad van Amsterdam.

(Kwetsbaarheidstest Leef, alsof het je laatste dag is, NRC Handelsblad, )

Ik loop van het station naar de binnenstad.

(Muziek, nrc.next, )

De binnenstad van Norwich heeft de nodige winkels.

(Huijbregts, Martine, Norwich, stad van theepotten, nrc.next, )

De binnenstad kreeg zo'n 300.000 extra bezoeken.

(Naber, Caspar, Glazen Huis voor 6 ton: Schiedam gelooft er in, NRC Handelsblad, )

Wie de binnenstad wil bereiken, kan het best met het openbaar vervoer, met de fiets of te voet komen.

(STEF VAN OVERSTRAETEN, Zware hinder door asfaltwerkzaamheden Noordlaan, De Standaard, )

Het was over de koppen lopen in de Brugse binnenstad.

(Tim Lescrauwaet, Brugge koopt dertig pitagones om wandelaars te beschermen, De Standaard, )

Veel gezinnen verhuizen vanuit de binnenstad naar een buitenwijk of een randgemeente.

(Kamerman, Sheila, Met z'n vijven op 70m in de binnenstad 2, NRC Handelsblad, )

Meer dan een miljoen mensen bezochten de voorbije maand de Antwerpse binnenstad.

(KOEN DE BEUCKELEER, Winter van Antwerpen barst uit zijn voegen, De Standaard, )

De terrassen in de Gentse binnenstad doen gouden zaken.

(Jan Claeys en Cedric Maes, Gentse horeca kent drukste herfst ooit, De Standaard, )

Op Prinsjesdag wandel ik graag door de Haagse binnenstad.

(Onze koning móét te veel verdienen, NRC Handelsblad, )

Het stadsbestuur van Barcelona en vele inwoners zijn het zat dat de binnenstad wordt ingepalmd door de toeristen.

(Corry Hancké, De jacht op illegale Airbnb's, De Standaard, )

In een aantrekkelijke binnenstad willen mensen verblijven, maar een drukke binnenstad is niet per se aantrekkelijk.

(Amerongen, Melissa van; Rozema, Jaap, Drukke binnenstad is niet per se een aantrekkelijke, NRC Handelsblad, )

Die partijen zijn allemaal voorstander van een autoluwe binnenstad.

(Pril plan voor tolwegen in Amsterdam, NRC Handelsblad, )

Onze partij strijdt al twaalf jaar voor een autovrije binnenstad en zette het dossier op de politieke agenda.

(Maarten Goethals, 'Yvan Mayeur moet zich veel nederiger opstellen', De Standaard, )

' Een verkeersluwe binnenstad kan alleen als er voldoende en goed verspreide randparkings zijn langs de verschillende verkeerslussen.

(INGRID DEPRAETERE, Halse handelaars hangen zwarte vlaggen uit, De Standaard, )

De hele zomer zijn er overal in de historische binnenstad tentoonstellingen.

(Internationaal, NRC Handelsblad, )

Ondertussen passeert er een lege tram richting binnenstad.

(Auto aan de kant, maar niet minder files in de rand, De Standaard, )

De middeleeuwse binnenstad, in de Tweede Wereldoorlog vrijwel geheel verwoest, is steen voor steen weer opgebouwd zoals het vroeger was.

(Openluchtmuseum voor sculptuur, NRC Handelsblad, )

Buiten de binnenstad mogen er nog wel nieuwe accommodaties worden gebouwd.

(Barcelona voert als eerste Europese stad hotelstop in, NRC Handelsblad, )

Zij wagen zich niet meer in de binnenstad.

(Tom Ysebaert, De snelste bakfietsers van Gent, De Standaard, )

De wijken rondom de binnenstad (ook wel de schil genoemd) zijn verdeeld in twee gebieden.

(Snippet Domeinencorpus ANW: http://www.alkmaar.nl/gemeente/index.htm, )

De actievoerders trokken in kleine groepjes de Antwerpse binnenstad in.

(JONATHAN BERNAERTS, Politie houdt NSV en linkse betogers uit elkaar, De Standaard, )

Hoe zorgen we ervoor dat de drukte in de binnenstad gezellig blijft en dat het een aantrekkelijke plek blijft om in te wonen, werken en recreëren?

(Agenda, NRC Handelsblad, )

Hij denkt onder andere aan het terugdringen van het verkeer in de binnenstad.

(Bart Brinckman, Duizend sinjoren meten zelf de luchtkwaliteit, De Standaard, )

Betekenissen

subject bij

Welke werkwoorden hebben binnenstad als subject?

hebben

in het teken staan van

krijgen

tellen

object bij

Welke werkwoorden hebben binnenstad als object?

bereiken

bezoeken

binnenrijden

inpalmen

verlaten

bepaling voor "binnenstad"

adjectief, participium of numerale

Amsterdams

Antwerps

Brugs

Gents

Haags

Leids

aantrekkelijk

autoluw

autovrij

druk

(5 meer)

bepaling na "binnenstad"

prepositiegroep of conjunctiegroep

van:

Amsterdam

Gent

"binnenstad" in adpositiegroep of conjunctiegroep

prepositie of conjunctie

buiten

door

in

naar

richting

rond

rondom

uit

vanuit

postpositie

in

uit

"binnenstad" in adpositiegroep of conjunctiegroep bij een ander woord

de bereikbaarheid van de binnenstad

de bewoners van de binnenstad

de drukte in de binnenstad

het verkeer in de binnenstad

toegang tot de binnenstad

weg uit de binnenstad

Er zijn (nog) geen patronen opgetekend.

Voor meer informatie over dit woord: klik op Voorbeeldzinnen of Combinatiemogelijkheden.

Nederlandse term: onderwerp. Van wie of wat gaat de handeling of werking van het verbum uit? Het gaat hier om zogenaamde semantische of logische subjecten bij het hoofdwerkwoord. Vaak valt het semantische subject samen met het grammaticale subject (het subject van de zin), maar dat is zeker niet altijd het geval. In passieve zinnen kan het semantische subject uitgedrukt zijn in een door-bepaling. Ook in andere zinnen met een hulpwerkwoord en een hoofdwerkwoord hoort het semantische subject bij het hoofdwerkwoord. Vergelijk:

de arts behandelt de patiënt (actieve zin)
vs.
de patiënt wordt/is behandeld door de arts (passieve zin)

de kunstenaar werkt in alle rust
vs.
de kunstenaar wil in alle rust kunnen werken.

De arts is in de passieve zin niet meer het grammaticale subject van de zin. Dat is nu de patiënt bij wordt/zijn. De arts is wel nog diegene die de handeling van het verbum behandelen uitoefent en blijft van dat verbum het zogenaamde logische of semantische subject. De hele door-bepaling door de arts wordt in Nederlandse grammatica’s ook wel het handelend voorwerp genoemd. In de zin de kunstenaar wil in alle rust kunnen werken is de kunstenaar het grammaticale subject bij wil, maar het semantische subject bij werken.

Nederlandse term: lijdend voorwerp. Wie of wat ondergaat de handeling of werking van het verbum? In Woordcombinaties geven we de zogenaamde semantische of logische objecten bij het hoofdwerkwoord. In passieve zinnen verschijnt dat semantische of logische object als grammaticaal subject (zinssubject) van worden of zijn. Vergelijk:

de arts behandelt de patiënt (object in actieve zin)
vs.
de patiënt wordt/is behandeld (door de arts) (grammaticaal subject in passieve zin)

De patiënt is in de passieve zin wel nog diegene die de handeling van het verbum behandelen ondergaat en blijft het zogenaamde logische of semantische direct object van dat verbum.

Nederlandse term: onderwerp. Van wie of wat gaat de handeling of werking van het verbum uit? In de relatie 'subject bij' is het trefwoord het zogenaamde semantische of logische subject bij een hoofdwerkwoord. Vaak valt het semantische subject samen met het grammaticale subject (het subject van de zin), maar dat is zeker niet altijd het geval. In passieve zinnen kan het semantische subject uitgedrukt zijn in een door-bepaling. Ook in andere zinnen met een hulpwerkwoord en een hoofdwerkwoord hoort het semantische subject bij het hoofdwerkwoord. Vergelijk:

de arts behandelt de patiënt (actieve zin)
vs.
de patiënt wordt/is behandeld door de arts (passieve zin)

de kunstenaar werkt in alle rust
vs.
de kunstenaar wil in alle rust kunnen werken.

De arts is in de passieve zin niet meer het grammaticale subject van de zin. Dat is nu de patiënt bij wordt/zijn. De arts is wel nog diegene die de handeling van het verbum behandelen uitoefent en blijft van dat verbum het zogenaamde logische of semantische subject. De hele door-bepaling door de arts wordt in Nederlandse grammatica’s ook wel het handelend voorwerp genoemd. In de zin de kunstenaar wil in alle rust kunnen werken is de kunstenaar het grammaticale subject bij wil, maar het semantische subject bij werken.

Nederlandse term: lijdend voorwerp. Wie of wat ondergaat de handeling of werking van het verbum? In de relatie 'object bij' is het trefwoord het zogenaamde semantische of logische object bij het hoofdwerkwoord. In passieve zinnen verschijnt dat semantische of logische object als grammaticaal subject (zinssubject) van worden of zijn. Vergelijk:

de arts behandelt de patiënt (object in actieve zin)
vs.
de patiënt wordt/is behandeld (door de arts) (grammaticaal subject in passieve zin)

De patiënt is in de passieve zin wel nog diegene die de handeling van het verbum behandelen ondergaat en blijft het zogenaamde logische of semantische direct object van dat verbum.

Nederlandse term: meewerkend voorwerp, e.d. Wie of wat is als ontvanger, belanghebbende of ondervinder betrokken bij de handeling of werking van het verbum? Er kunnen verschillende types indirect object
onderscheiden worden (zie Indirect object (taaladvies.net)
Deze zijn niet altijd gemakkelijk van elkaar te onderscheiden.

Nederlandse term: voorzetselvoorwerp. Het voorzetselobject of voorzetselvoorwerp is een aanvulling bij een verbum met een vaste prepositie. Adverbiale bepalingen kunnen ook ingeleid worden door een prepositie, maar in bepalingen zijn de preposities variabeler. Vergelijk:

hij wacht op zijn broer (voorzetselobject)
vs.
hij wacht op het perron, in de kamer, bij de ingang (bepaling van plaats)

Zegt iets over het subject of object in combinatie met het verbum. In de Nederlandse grammatica’s onderscheidt men een aantal zinsdelen die iets over het subject of object zeggen, met name het naamwoordelijk deel van het gezegde of predicaatsnomen bij copulae (koppelwerkwoorden) en de bepaling van gesteldheid bij zelfstandige verba. Voorbeelden:

hij is moe (naamwoordelijk deel van het gezegde)
het viel me zwaar (naamwoordelijk deel van het gezegde)
ik vind hem een schat (bepaling van gesteldheid)
hij werkt daar als portier (bepaling van gesteldheid)

Geeft antwoord op vragen als waar, wanneer, hoe, waarom, waarmee, ….?

Bijwoordelijke bepalingen kunnen in de zin vaak, maar niet altijd weggelaten worden. Vergelijk:

ze leest een boek in bed (weglaatbare of optionele bepaling)
vs.
ze woont in Brussel (niet-weglaatbare of niet-optionele bepaling)

Niet-optionele bepalingen worden ook wel complementen genoemd. Voor subtypes naar betekenis (bv. plaats, richting, …) zie: ANS | 20.10 Bijwoordelijke bepalingen (ivdnt.org). De subtypes worden hier in de regel niet onderscheiden, maar waar dat wel nodig is voor de overzichtelijkheid en het gebruiksgemak, doen we dat wel.

Zinsdelen kunnen niet alleen woorden of woordgroepen zijn, maar ook bijzinnen of beknopte bijzinnen (bijzinnen zonder subject en verbum finitum).

Voorbeelden:

ik accepteer dat het zo is (bijzin)
hij vroeg of we kwamen (bijzin)
ik weet wie het gedaan heeft (bijzin)
hij vroeg ons om te komen (beknopte bijzin)
hij probeerde te vluchten (beknopte bijzin)

Sommige verba worden vaker met (beknopte) bijzinnen gecombineerd dan andere.

Ook substantieven kunnen een (beknopte) bijzin als bepaling hebben:

een kind om te zoenen (beknopte bijzin)

De (beknopte) bijzinnen kunnen verschillende syntactische functies in een zin of zinsdeel vervullen (subject, object, bepaling, enz.). In ik accepteer dat het zo is, bijvoorbeeld, is dat het zo is een objectszin. Voor het maken van combinaties, is de functie hier minder van belang. Belangrijker is de juiste keuze van het inleidende woord (dat, of, om enz. ). Voor het gebruiksgemak geven we in deze rubriek daarom een overzicht per inleidend woord.

Nederlandse term: hulpwerkwoord of groepsvormend werkwoord. Een verbum auxiliare of hulpwerkwoord ‘helpt’ het hoofdwerkwoord in zinnen met meer dan een verbum. Het wordt onder andere gebruikt voor het uitdrukken van tijd, modaliteit (hoe ziet de spreker de verhouding tussen de mededeling en de werkelijkheid?), passief en causaliteit (het doen plaatsvinden van een handeling of werking). Behalve de verba die traditioneel tot de verba auxiliare gerekend worden, zijn er nog andere groepsvormende werkwoorden die een verbinding met het hoofdverbum aangaan, bijvoorbeeld proberen, vallen, beginnen. Zie ANS | 18.5.1.1 Groepsvorming bij werkwoorden (ivdnt.org) Voorbeelden:
verba auxiliare:

ik heb mij vergist (tijd)
hij is gekomen (tijd)
de patiënt is/wordt behandeld door de arts (passief)
je moet dat accepteren (modaliteit)
ik kan dat niet accepteren (modaliteit)
ik laat mijn huis schilderen (causaliteit)
de zon doet de temperatuur stijgen (causaliteit)

andere groepsvormende verba:

hij probeert te komen
dat valt te bezien
het begint te regenen

Alle verba kunnen vervoegd worden en veel verba kunnen gepassiveerd worden. De verba auxiliari van tijd worden getoond als u klikt op ‘vormen’. Hier vermelden we alleen de overige verba auxiliari en groepsvormende verba die opvallend vaak bij bepaalde verba voorkomen, bv. kunnen, moeten + accepteren.

Nederlandse term:
zelfstandig naamwoord

Nederlandse term: voornaamwoord

Nederlandse term: voorzetselgroep
voorbeeld
in + stad kamer …
op + platteland station

Nederlandse term: bijwoord

Nederlandse term: bijvoeglijk naamwoord

Nederlandse term: achterzetsel of achtergeplaatst voorzetsel: achterzetsel (wat is dat?) | Genootschap Onze Taal | Onze Taal

Nederlandse term: achterzetsel of achtergeplaatst voorzetsel: achterzetsel (wat is dat?) | Genootschap Onze Taal | Onze Taal

Determinatoren zijn o.a. lidwoorden (de, het, een) en woorden die een hoeveelheid uitdrukken (veel, wat, enkele). De lidwoorden worden gegeven bij de woordvormen naast het trefwoord. In deze lijst met determinatoren staan de overige determinatoren.

Nederlandse termen: voornaamwoord of telwoord

Nederlandse term: telwoord

woordgroep met een prepositie (voorzetsel) of conjunctie (voegwoord). Een conjunctiegroep is bv. een woordgroep ingeleid door als of zoals in vergelijkingen (werken als een paard, een waarheid als een koe).

Nederlandse termen: voorzetsel of voegwoord

Nederlandse termen: bijvoeglijk naamwoord, deelwoord of telwoord

Nederlandse termen: bijvoeglijk naamwoord of bijwoord. Adjectieven (bijvoeglijke naamwoorden) kunnen ook als bijwoordelijke bepaling bij een werkwoord gebruikt worden. We spreken dan van een [adverbiaal of bijwoordelijk gebruikt adjectief](https://e-ans.ivdnt.org/topics/pid/ans0802lingtopic.

Specificeert het trefwoord nader.

Specificeert het trefwoord nader.

Adpositiegroepen zijn woordgroepen met een prepositie (voorzetsel), postpositie (achterzetsel) of circumpositie (omzetsel):

op de trap (met prepositie/voorzetsel)
de trap op (met postpositie/achterzetsel)
van de trap af (met circumpositie/omzetsel)

Conjunctiegroepen worden ingeleid door een conjunctie (voegwoord). In de voorbeelden met conjunctie als:

werken als een paard
een waarheid als een koe

Adpositiegroepen zijn woordgroepen met een prepositie (voorzetsel), postpositie (achterzetsel) of circumpositie (omzetsel):

op de trap (met prepositie/voorzetsel)
de trap op (met postpositie/achterzetsel)
van de trap af (met circumpositie/omzetsel)

Conjunctiegroepen worden ingeleid door een conjunctie (voegwoord). In de voorbeelden met conjunctie als:

werken als een paard
een waarheid als een koe

Woordvormen