babbelen

werkwoord

Ze babbelen over de duiven, het voetbal en de koers.

(Snippet Domeinencorpus ANW: http://www.gva.be/dossiers/-p/pint/adressen.asp, )

Ik vind het een geweldige gelegenheid om met studenten te babbelen.

(Dries De Smet, 'Straks laten we een gsm inplanten', De Standaard, )

Eerst dronken we wijn en babbelden we over literatuur en kunst.

(Charles Simic, Verslaafd aan voetbal, De Standaard, )

Vroeger zaten de mensen buiten, te babbelen en zo.

(Eline Bergmansfoto's Katrijn Van Giel, Van de hemel naar de Vinkenstraat en terug, De Standaard, )

Gelukkig kunnen wij op het werk goed babbelen met elkaar.

(Patrick Vincent, 'Hoe verder de maand vordert, hoe leger de karren worden', De Standaard, )

We komen los en beginnen te babbelen over ons werk.

(Kvraagetaan, De Standaard, )

Gewoon even babbelen met iemand die je niet kent.

(Koelewijn, Rinskje, 'Ik ben op zoek naar tegenlicht', NRC Handelsblad, )

Soms babbelden ze ook met kinderen op andere schermen.

(Filip Tielens, Liever een mooie leugen, De Standaard, )

We hebben een paar uur heel gezellig zitten babbelen.

(Gelder, Henk van, Hielp de premier de cabaretier?, NRC Handelsblad, )

Ze staan luid te babbelen en te lachen.

(Snippet Domeinencorpus ANW: http://users.skynet.be/sky03361/jeugdpagina/jeugdhtml/boek.html, )

Ze kwam lachen en babbelen met de pers.

(Dominique Minten, De griezelig perfecte prinses, De Standaard, )

Hij maar babbelen en ik ging helemaal dood.

(Walter Wauters, 'Niet Armstrong maar die klikkers vergallen mijn wielerplezier', De Standaard, )

Je moest er niet te veel over babbelen.

(Jan Desloover, Gigant zonder ego, De Standaard, )

Ze babbelt te veel, of te luid.

(van onze correspondente 'leven & werk',eva berghmans,foto's Ivan Put, Hoe sterk is de eenzame poetsvrouw?, De Standaard, )

De jongeren dansen, lachen, babbelen, eten en slapen hier.

(Erdal Balci, Journalistieke moed keert terug in Turkije, De Standaard, )

Geen schrik, ik ga niet de hele tijd met jullie babbelen.

(Jan-Pieter de Vlieger, 'Ik ga materiaal testen en een pr-functie opnemen', De Standaard, )

Die babbelen veel en spelen de baas als we niet goed opletten.

(Ive Marx, à l'improviste, De Standaard, )

De familie babbelt er gezellig op los, opmerkelijk wordt het niet.

(Duursma, Mark, Algerijn over Molukkers, NRC Handelsblad, )

Ik kon niet volgen, wanneer mijn klasgenoten met elkaar babbelden.

(Maxie Eckert, 'Werken om op eigen benen te staan', De Standaard, )

Hij registreerde onder meer hoeveel ze babbelden met collega' s.

(Eva Berghmans, Hoe de plastic beker met leut een ristretto werd, De Standaard, )

We babbelden wat, tot ik zei dat we niet meer katholiek waren.

(Frits Abrahams, Afvalligen, NRC Handelsblad, )

Haar troepen lopen niet in de maat en babbelen volop achter haar rug.

(jan hunin, 'Met de Russen weet je maar nooit', De Standaard, )

Dan nog een hoofdproxy die babbelt met de andere proxy' s.

(Snippet Domeinencorpus ANW: http://www.diskidee.nl/testen/test272.html, )

Hij doet niks, behalve thee drinken en wat babbelen met zijn collegae.

(Weyel, Ivo, Shut up!, NRC Handelsblad, )

Alleen: hij babbelt wel goed, maar hij babbelt ook te veel.

(Frank Buyse, 'Noem mij maar een zachte communist', De Standaard, )

subject

Wie of wat (...)?

substantief

meisje

mens

bepaling

Waar, wanneer, hoe, enz. (...) men?

adverbium

eens

even

fijn

gezellig

graag

honderduit

luid

meer

veel

vlot

(2 meer)

voorzetselobject

Met vaste prepositie (vast voorzetsel)

met:

buur

elkaar

vriend

over:

koetjes en kalfjes

verbum auxiliare of groepsvormend verbum

Welk hulpwerkwoord of groepsvormend werkwoord wordt vaak gebruikt bij babbelen?

beginnen

blijven

kunnen

staan

zitten

en/of

Welk ander zelfstandig woord wordt vaak gecoördineerd met babbelen?

lachen

  • subject
  • object
  • verbum finitum
  • bepaling
  • predicatieve aanvulling
  • voorzetselobject
  • verbale aanvulling

  1. Helaas zijn er geen extra voorbeelden beschikbaar voor dit patroon.
  • 1
    iemand babbelt met iemand of iets of tegen iemand of iets over iets
    • meisje
      • Soms houden ze jongens meer in de gaten, waardoor ze het niet zien wanneer meisjes babbelen .
    • mens
      • Mensen babbelen meer, je hebt niet vanzelf de aandacht die je op een theatertour wel hebt.
      • met
        • Hij registreerde onder meer hoeveel ze babbelden met collega's.
      • tegen
        • In elk geval liet ze niets merken , ze bleef opgewekt tegen haar kindje babbelen : ' Zeg dan mama , zeg 's mama ! ' .
      • leven
        • We babbelen over het leven , over de mensen en de dingen die we ­kennen.
      iemand praat gezellig met iemand of iets, of tegen iemand of iets, over iets
    • 2
      iemand babbelt iets tot dit resultaat
              iemand brengt iets met babbelen tot dit resultaat
              meestal met 'praten' in plaats van 'babbelen'
            • 3
              iemand babbelt iets in iets
                    • microfoon
                      • Terwijl Luiten wat clichés in de microfoon babbelde , verraadde de breedste glimlach van de afgelopen maanden al meer .
                    • telefoon
                      • Hij knikt vriendelijk en babbelt in het Italiaans en Frans wat in zijn telefoon .
                    iemand zegt iets onbelangrijks in de richting van iets
                    • Terwijl Luiten wat clichés in de microfoon babbelde, verraadde de breedste glimlach van de afgelopen maanden al meer .
                    • (meer voorbeelden)
                    meestal met 'zeggen' in plaats van 'babbelen'
                  • 4
                    iemand babbelt om iets heen
                          iemand ontwijkt in het gesprek de zaak waarom het gaat
                          • Ze begrepen een tijdlang niet goed welk woord nu gepast was, en babbelden dus maar wat om de kleur heen .
                          • (meer voorbeelden)
                          meestal met 'praten' in plaats van 'babbelen'
                        • 5
                          iemand babbelt
                              iemand chat via het internet
                              • Als u een browser hebt die Java ondersteunt, kunt u meteen een web-based chatroom binnenvallen en beginnen babbelen .
                              • (meer voorbeelden)
                            • 6
                              iets babbelt
                                  iets communiceert met spraak of geluiden
                                  meestal met 'communiceren' in plaats van 'babbelen'

                                Nederlandse term: onderwerp. Van wie of wat gaat de handeling of werking van het verbum uit? Het gaat hier om zogenaamde semantische of logische subjecten bij het hoofdwerkwoord. Vaak valt het semantische subject samen met het grammaticale subject (het subject van de zin), maar dat is zeker niet altijd het geval. In passieve zinnen kan het semantische subject uitgedrukt zijn in een door-bepaling. Ook in andere zinnen met een hulpwerkwoord en een hoofdwerkwoord hoort het semantische subject bij het hoofdwerkwoord. Vergelijk:

                                de arts behandelt de patiënt (actieve zin)
                                vs.
                                de patiënt wordt/is behandeld door de arts (passieve zin)

                                de kunstenaar werkt in alle rust
                                vs.
                                de kunstenaar wil in alle rust kunnen werken.

                                De arts is in de passieve zin niet meer het grammaticale subject van de zin. Dat is nu de patiënt bij wordt/zijn. De arts is wel nog diegene die de handeling van het verbum behandelen uitoefent en blijft van dat verbum het zogenaamde logische of semantische subject. De hele door-bepaling door de arts wordt in Nederlandse grammatica’s ook wel het handelend voorwerp genoemd. In de zin de kunstenaar wil in alle rust kunnen werken is de kunstenaar het grammaticale subject bij wil, maar het semantische subject bij werken.

                                Nederlandse term: lijdend voorwerp. Wie of wat ondergaat de handeling of werking van het verbum? In Woordcombinaties geven we de zogenaamde semantische of logische objecten bij het hoofdwerkwoord. In passieve zinnen verschijnt dat semantische of logische object als grammaticaal subject (zinssubject) van worden of zijn. Vergelijk:

                                de arts behandelt de patiënt (object in actieve zin)
                                vs.
                                de patiënt wordt/is behandeld (door de arts) (grammaticaal subject in passieve zin)

                                De patiënt is in de passieve zin wel nog diegene die de handeling van het verbum behandelen ondergaat en blijft het zogenaamde logische of semantische direct object van dat verbum.

                                Nederlandse term: onderwerp. Van wie of wat gaat de handeling of werking van het verbum uit? In de relatie 'subject bij' is het trefwoord het zogenaamde semantische of logische subject bij een hoofdwerkwoord. Vaak valt het semantische subject samen met het grammaticale subject (het subject van de zin), maar dat is zeker niet altijd het geval. In passieve zinnen kan het semantische subject uitgedrukt zijn in een door-bepaling. Ook in andere zinnen met een hulpwerkwoord en een hoofdwerkwoord hoort het semantische subject bij het hoofdwerkwoord. Vergelijk:

                                de arts behandelt de patiënt (actieve zin)
                                vs.
                                de patiënt wordt/is behandeld door de arts (passieve zin)

                                de kunstenaar werkt in alle rust
                                vs.
                                de kunstenaar wil in alle rust kunnen werken.

                                De arts is in de passieve zin niet meer het grammaticale subject van de zin. Dat is nu de patiënt bij wordt/zijn. De arts is wel nog diegene die de handeling van het verbum behandelen uitoefent en blijft van dat verbum het zogenaamde logische of semantische subject. De hele door-bepaling door de arts wordt in Nederlandse grammatica’s ook wel het handelend voorwerp genoemd. In de zin de kunstenaar wil in alle rust kunnen werken is de kunstenaar het grammaticale subject bij wil, maar het semantische subject bij werken.

                                Nederlandse term: lijdend voorwerp. Wie of wat ondergaat de handeling of werking van het verbum? In de relatie 'object bij' is het trefwoord het zogenaamde semantische of logische object bij het hoofdwerkwoord. In passieve zinnen verschijnt dat semantische of logische object als grammaticaal subject (zinssubject) van worden of zijn. Vergelijk:

                                de arts behandelt de patiënt (object in actieve zin)
                                vs.
                                de patiënt wordt/is behandeld (door de arts) (grammaticaal subject in passieve zin)

                                De patiënt is in de passieve zin wel nog diegene die de handeling van het verbum behandelen ondergaat en blijft het zogenaamde logische of semantische direct object van dat verbum.

                                Nederlandse term: meewerkend voorwerp, e.d. Wie of wat is als ontvanger, belanghebbende of ondervinder betrokken bij de handeling of werking van het verbum? Er kunnen verschillende types indirect object
                                onderscheiden worden (zie Indirect object (taaladvies.net)
                                Deze zijn niet altijd gemakkelijk van elkaar te onderscheiden.

                                Nederlandse term: voorzetselvoorwerp. Het voorzetselobject of voorzetselvoorwerp is een aanvulling bij een verbum met een vaste prepositie. Adverbiale bepalingen kunnen ook ingeleid worden door een prepositie, maar in bepalingen zijn de preposities variabeler. Vergelijk:

                                hij wacht op zijn broer (voorzetselobject)
                                vs.
                                hij wacht op het perron, in de kamer, bij de ingang (bepaling van plaats)

                                Zegt iets over het subject of object in combinatie met het verbum. In de Nederlandse grammatica’s onderscheidt men een aantal zinsdelen die iets over het subject of object zeggen, met name het naamwoordelijk deel van het gezegde of predicaatsnomen bij copulae (koppelwerkwoorden) en de bepaling van gesteldheid bij zelfstandige verba. Voorbeelden:

                                hij is moe (naamwoordelijk deel van het gezegde)
                                het viel me zwaar (naamwoordelijk deel van het gezegde)
                                ik vind hem een schat (bepaling van gesteldheid)
                                hij werkt daar als portier (bepaling van gesteldheid)

                                Geeft antwoord op vragen als waar, wanneer, hoe, waarom, waarmee, ….?

                                Bijwoordelijke bepalingen kunnen in de zin vaak, maar niet altijd weggelaten worden. Vergelijk:

                                ze leest een boek in bed (weglaatbare of optionele bepaling)
                                vs.
                                ze woont in Brussel (niet-weglaatbare of niet-optionele bepaling)

                                Niet-optionele bepalingen worden ook wel complementen genoemd. Voor subtypes naar betekenis (bv. plaats, richting, …) zie: ANS | 20.10 Bijwoordelijke bepalingen (ivdnt.org). De subtypes worden hier in de regel niet onderscheiden, maar waar dat wel nodig is voor de overzichtelijkheid en het gebruiksgemak, doen we dat wel.

                                Zinsdelen kunnen niet alleen woorden of woordgroepen zijn, maar ook bijzinnen of beknopte bijzinnen (bijzinnen zonder subject en verbum finitum).

                                Voorbeelden:

                                ik accepteer dat het zo is (bijzin)
                                hij vroeg of we kwamen (bijzin)
                                ik weet wie het gedaan heeft (bijzin)
                                hij vroeg ons om te komen (beknopte bijzin)
                                hij probeerde te vluchten (beknopte bijzin)

                                Sommige verba worden vaker met (beknopte) bijzinnen gecombineerd dan andere.

                                Ook substantieven kunnen een (beknopte) bijzin als bepaling hebben:

                                een kind om te zoenen (beknopte bijzin)

                                De (beknopte) bijzinnen kunnen verschillende syntactische functies in een zin of zinsdeel vervullen (subject, object, bepaling, enz.). In ik accepteer dat het zo is, bijvoorbeeld, is dat het zo is een objectszin. Voor het maken van combinaties, is de functie hier minder van belang. Belangrijker is de juiste keuze van het inleidende woord (dat, of, om enz. ). Voor het gebruiksgemak geven we in deze rubriek daarom een overzicht per inleidend woord.

                                Nederlandse term: hulpwerkwoord of groepsvormend werkwoord. Een verbum auxiliare of hulpwerkwoord ‘helpt’ het hoofdwerkwoord in zinnen met meer dan een verbum. Het wordt onder andere gebruikt voor het uitdrukken van tijd, modaliteit (hoe ziet de spreker de verhouding tussen de mededeling en de werkelijkheid?), passief en causaliteit (het doen plaatsvinden van een handeling of werking). Behalve de verba die traditioneel tot de verba auxiliare gerekend worden, zijn er nog andere groepsvormende werkwoorden die een verbinding met het hoofdverbum aangaan, bijvoorbeeld proberen, vallen, beginnen. Zie ANS | 18.5.1.1 Groepsvorming bij werkwoorden (ivdnt.org) Voorbeelden:
                                verba auxiliare:

                                ik heb mij vergist (tijd)
                                hij is gekomen (tijd)
                                de patiënt is/wordt behandeld door de arts (passief)
                                je moet dat accepteren (modaliteit)
                                ik kan dat niet accepteren (modaliteit)
                                ik laat mijn huis schilderen (causaliteit)
                                de zon doet de temperatuur stijgen (causaliteit)

                                andere groepsvormende verba:

                                hij probeert te komen
                                dat valt te bezien
                                het begint te regenen

                                Alle verba kunnen vervoegd worden en veel verba kunnen gepassiveerd worden. De verba auxiliari van tijd worden getoond als u klikt op ‘vormen’. Hier vermelden we alleen de overige verba auxiliari en groepsvormende verba die opvallend vaak bij bepaalde verba voorkomen, bv. kunnen, moeten + accepteren.

                                Nederlandse term:
                                zelfstandig naamwoord

                                Nederlandse term: voornaamwoord

                                Nederlandse term: voorzetselgroep
                                voorbeeld
                                in + stad kamer …
                                op + platteland station

                                Nederlandse term: bijwoord

                                Nederlandse term: bijvoeglijk naamwoord

                                Nederlandse term: achterzetsel of achtergeplaatst voorzetsel: achterzetsel (wat is dat?) | Genootschap Onze Taal | Onze Taal

                                Nederlandse term: achterzetsel of achtergeplaatst voorzetsel: achterzetsel (wat is dat?) | Genootschap Onze Taal | Onze Taal

                                Determinatoren zijn o.a. lidwoorden (de, het, een) en woorden die een hoeveelheid uitdrukken (veel, wat, enkele). De lidwoorden worden gegeven bij de woordvormen naast het trefwoord. In deze lijst met determinatoren staan de overige determinatoren.

                                Nederlandse termen: voornaamwoord of telwoord

                                Nederlandse term: telwoord

                                woordgroep met een prepositie (voorzetsel) of conjunctie (voegwoord). Een conjunctiegroep is bv. een woordgroep ingeleid door als of zoals in vergelijkingen (werken als een paard, een waarheid als een koe).

                                Nederlandse termen: voorzetsel of voegwoord

                                Nederlandse termen: bijvoeglijk naamwoord, deelwoord of telwoord

                                Nederlandse termen: bijvoeglijk naamwoord of bijwoord. Adjectieven (bijvoeglijke naamwoorden) kunnen ook als bijwoordelijke bepaling bij een werkwoord gebruikt worden. We spreken dan van een [adverbiaal of bijwoordelijk gebruikt adjectief](https://e-ans.ivdnt.org/topics/pid/ans0802lingtopic.

                                Specificeert het trefwoord nader.

                                Specificeert het trefwoord nader.

                                Adpositiegroepen zijn woordgroepen met een prepositie (voorzetsel), postpositie (achterzetsel) of circumpositie (omzetsel):

                                op de trap (met prepositie/voorzetsel)
                                de trap op (met postpositie/achterzetsel)
                                van de trap af (met circumpositie/omzetsel)

                                Conjunctiegroepen worden ingeleid door een conjunctie (voegwoord). In de voorbeelden met conjunctie als:

                                werken als een paard
                                een waarheid als een koe

                                Adpositiegroepen zijn woordgroepen met een prepositie (voorzetsel), postpositie (achterzetsel) of circumpositie (omzetsel):

                                op de trap (met prepositie/voorzetsel)
                                de trap op (met postpositie/achterzetsel)
                                van de trap af (met circumpositie/omzetsel)

                                Conjunctiegroepen worden ingeleid door een conjunctie (voegwoord). In de voorbeelden met conjunctie als:

                                werken als een paard
                                een waarheid als een koe

                                Woordvormen