architectuur

substantiefprs = in uitdrukkingen, spreekwoorden, e.d.

Past dit gebouw met zo'n bijzondere architectuur daar wel?

(Karel Van Keymeulen, 'Diamant' in stationsbuurt, De Standaard, )

De architectuur van het gebouw is in lijn met wat er vroeger stond.

(DANY VAN LOO, Sociaal woonproject met elf koopflats fleurt buurt op, De Standaard, )

Architectuur en kunst boeien me enorm.

(Sterrenrestaurant Cuchara breidt uit, De Standaard, )

Maar Vlaanderen bezit nog tientallen andere steden met een rijk verleden en fraaie architectuur.

(Snippet Domeinencorpus ANW: http://www2.vlaanderen.be/ned/sites/overheid/vlabroch_n/inhoud.htm, )

Je vindt meer architectuur uit de zeventiende eeuw in Amsterdam.

(IAN BURUMA, IAN BURUMA OVER DEN HAAG, De Standaard, )

Hij studeerde architectuur maar was als ontwerper een autodidact.

(Karel Van Keymeulen, Maarten Van Severen krijgt vijf jaar eigen verdieping, De Standaard, )

Hij wil architectuur dichter bij de mensen brengen.

(Geert Sels, 'We breken meer af dan we bouwen', De Standaard, )

Studenten leren alleen nog moderne architectuur te ontwerpen.

(Boer, Jan den, Verbied moderne architectuur in de historische binnenstad, NRC Handelsblad, )

Hoe Le Corbusiers schilderkunstige vondsten zijn architectuur beïnvloedden wordt, jammer genoeg, slechts hier en daar aangestipt.

(Le Corbusier: de schilder die ook bouwde, NRC Handelsblad, )

De Belgische architectuur blijft niet onopgemerkt op de Biënnale van Venetië.

(Geert Sels, De doodgewoonste dingen, De Standaard, )

Het onderscheid tussen erfgoed en eigentijdse architectuur is aan het vervagen, schrijft het Vlaams Architectuurinstituut in een vlugschrift.

(Geert Sels, We moeten het doen met wat we hebben, De Standaard, )

Een faillissementsregeling voor landen is er nog altijd niet en dat blijft een gapend gat in de internationale financiële architectuur.

(Bogdan Vanden Berghe, 'Door hun schuld, door hun grote schuld', De Standaard, )

Vanavond krijgt Filip Dujardin, die bewerkte foto's van futuristische architectuur maakt, het woord.

(De Standaard, )

Volgens Gabriel en Macron kent de huidige architectuur van de Economische en Monetaire Unie „ ernstige zwakheden".

(Beunderman, Mark, Ambitieus Europees vergezicht in tijden van oplaaiende euroscepsis, NRC Handelsblad, )

Manchester is prachtig gerestaureerd, een en al industriële architectuur en rode baksteen.

(Inge Schelstraete, Vijf big soft lads uit het Noorden, De Standaard, )

Die plaatst de organische architectuur tegenover de klassieke architectuur, de Griekse en Romeinse.

(Snippet Domeinencorpus ANW: http://www.antrop-ver.nl/motief/nummers/motief38-1.htm, )

In veel historische sites tref je strakke, moderne architectuur aan.

(Guido KERCKHOVEN, Vzw verzet zich tegen plannen Oud-Rekem, De Standaard, )

Het gebouw is een van de voorbeelden van 'modernistische' architectuur in een Afrikaanse omgeving.

(Gemor over erfgoed-status Hebron, NRC Handelsblad, )

De gesprekken over een nieuwe architectuur voor de euro beginnen zonder het mes op de keel.

(Annelien De Greef, Duurzame rust of stilte voor de storm?, De Standaard, )

Het bepaalt de sfeer en benadrukt de architectuur van de tuin.

(Snippet Domeinencorpus ANW: http://www.easy.be/immo/immo_tuin.asp, )

Zo komt ook de prachtige architectuur van de school nog tot haar recht.

(Antwerpse Academies showen beste werken van studenten, De Standaard, )

Academici mogen dit stelsel afraden, omdat het de sociale architectuur ontwricht.

(GUY TEGENBOS, Wie geeft nog om een koterij meer of minder, De Standaard, )

Dat nieuwe systeem is opgebouwd uit een IT-pakket met open architectuur.

(Pascal Dendooven, Anderhalf miljard om Google voor te blijven, De Standaard, )

Tegelijk laten deze aanbieders van de zogenaamde ' open architectuur ' (keuze van fondsen van derden) meestal de instapkosten vallen.

(Jan Reyns, Rabobank.be geeft beleggen op, De Standaard, )

Van op dit pad krijgt een mens ook een heel ander beeld van de architectuur van de stad.

(De oude spoorweg van Parijs, De Standaard, )

Betekenissen

subject bij

Welke werkwoorden hebben architectuur als subject?

bestaan

bestaan uit

kennen

maken

spelen

werken

object bij

Welke werkwoorden hebben architectuur als object?

beïnvloeden

brengen

gebruiken

in beeld brengen

maken

ontwerpen

studeren

vinden

zien

bepaling voor "architectuur"

adjectief, participium of numerale

20ste-eeuws

Belgisch

Europees

Nederlands

bijzonder

bombastisch

conceptueel

digitaal

duurzaam

ecologisch

(26 meer)

bepaling na "architectuur"

prepositiegroep of conjunctiegroep

van:

eeuw

gebouw

kerk

muziek

ruimte

stad

systeem

tuin

en/of

Welk ander zelfstandig woord wordt vaak gecoördineerd met architectuur?

geschiedenis

kunst

muziek

natuur

stedenbouw

in uitdrukkingen, spreekwoorden, e.d.

open architectuur

open architectuur

Er zijn (nog) geen patronen opgetekend.

Voor meer informatie over dit woord: klik op Voorbeeldzinnen of Combinatiemogelijkheden.

Nederlandse term: onderwerp. Van wie of wat gaat de handeling of werking van het verbum uit? Het gaat hier om zogenaamde semantische of logische subjecten bij het hoofdwerkwoord. Vaak valt het semantische subject samen met het grammaticale subject (het subject van de zin), maar dat is zeker niet altijd het geval. In passieve zinnen kan het semantische subject uitgedrukt zijn in een door-bepaling. Ook in andere zinnen met een hulpwerkwoord en een hoofdwerkwoord hoort het semantische subject bij het hoofdwerkwoord. Vergelijk:

de arts behandelt de patiënt (actieve zin)
vs.
de patiënt wordt/is behandeld door de arts (passieve zin)

de kunstenaar werkt in alle rust
vs.
de kunstenaar wil in alle rust kunnen werken.

De arts is in de passieve zin niet meer het grammaticale subject van de zin. Dat is nu de patiënt bij wordt/zijn. De arts is wel nog diegene die de handeling van het verbum behandelen uitoefent en blijft van dat verbum het zogenaamde logische of semantische subject. De hele door-bepaling door de arts wordt in Nederlandse grammatica’s ook wel het handelend voorwerp genoemd. In de zin de kunstenaar wil in alle rust kunnen werken is de kunstenaar het grammaticale subject bij wil, maar het semantische subject bij werken.

Nederlandse term: lijdend voorwerp. Wie of wat ondergaat de handeling of werking van het verbum? In Woordcombinaties geven we de zogenaamde semantische of logische objecten bij het hoofdwerkwoord. In passieve zinnen verschijnt dat semantische of logische object als grammaticaal subject (zinssubject) van worden of zijn. Vergelijk:

de arts behandelt de patiënt (object in actieve zin)
vs.
de patiënt wordt/is behandeld (door de arts) (grammaticaal subject in passieve zin)

De patiënt is in de passieve zin wel nog diegene die de handeling van het verbum behandelen ondergaat en blijft het zogenaamde logische of semantische direct object van dat verbum.

Nederlandse term: onderwerp. Van wie of wat gaat de handeling of werking van het verbum uit? In de relatie 'subject bij' is het trefwoord het zogenaamde semantische of logische subject bij een hoofdwerkwoord. Vaak valt het semantische subject samen met het grammaticale subject (het subject van de zin), maar dat is zeker niet altijd het geval. In passieve zinnen kan het semantische subject uitgedrukt zijn in een door-bepaling. Ook in andere zinnen met een hulpwerkwoord en een hoofdwerkwoord hoort het semantische subject bij het hoofdwerkwoord. Vergelijk:

de arts behandelt de patiënt (actieve zin)
vs.
de patiënt wordt/is behandeld door de arts (passieve zin)

de kunstenaar werkt in alle rust
vs.
de kunstenaar wil in alle rust kunnen werken.

De arts is in de passieve zin niet meer het grammaticale subject van de zin. Dat is nu de patiënt bij wordt/zijn. De arts is wel nog diegene die de handeling van het verbum behandelen uitoefent en blijft van dat verbum het zogenaamde logische of semantische subject. De hele door-bepaling door de arts wordt in Nederlandse grammatica’s ook wel het handelend voorwerp genoemd. In de zin de kunstenaar wil in alle rust kunnen werken is de kunstenaar het grammaticale subject bij wil, maar het semantische subject bij werken.

Nederlandse term: lijdend voorwerp. Wie of wat ondergaat de handeling of werking van het verbum? In de relatie 'object bij' is het trefwoord het zogenaamde semantische of logische object bij het hoofdwerkwoord. In passieve zinnen verschijnt dat semantische of logische object als grammaticaal subject (zinssubject) van worden of zijn. Vergelijk:

de arts behandelt de patiënt (object in actieve zin)
vs.
de patiënt wordt/is behandeld (door de arts) (grammaticaal subject in passieve zin)

De patiënt is in de passieve zin wel nog diegene die de handeling van het verbum behandelen ondergaat en blijft het zogenaamde logische of semantische direct object van dat verbum.

Nederlandse term: meewerkend voorwerp, e.d. Wie of wat is als ontvanger, belanghebbende of ondervinder betrokken bij de handeling of werking van het verbum? Er kunnen verschillende types indirect object
onderscheiden worden (zie Indirect object (taaladvies.net)
Deze zijn niet altijd gemakkelijk van elkaar te onderscheiden.

Nederlandse term: voorzetselvoorwerp. Het voorzetselobject of voorzetselvoorwerp is een aanvulling bij een verbum met een vaste prepositie. Adverbiale bepalingen kunnen ook ingeleid worden door een prepositie, maar in bepalingen zijn de preposities variabeler. Vergelijk:

hij wacht op zijn broer (voorzetselobject)
vs.
hij wacht op het perron, in de kamer, bij de ingang (bepaling van plaats)

Zegt iets over het subject of object in combinatie met het verbum. In de Nederlandse grammatica’s onderscheidt men een aantal zinsdelen die iets over het subject of object zeggen, met name het naamwoordelijk deel van het gezegde of predicaatsnomen bij copulae (koppelwerkwoorden) en de bepaling van gesteldheid bij zelfstandige verba. Voorbeelden:

hij is moe (naamwoordelijk deel van het gezegde)
het viel me zwaar (naamwoordelijk deel van het gezegde)
ik vind hem een schat (bepaling van gesteldheid)
hij werkt daar als portier (bepaling van gesteldheid)

Geeft antwoord op vragen als waar, wanneer, hoe, waarom, waarmee, ….?

Bijwoordelijke bepalingen kunnen in de zin vaak, maar niet altijd weggelaten worden. Vergelijk:

ze leest een boek in bed (weglaatbare of optionele bepaling)
vs.
ze woont in Brussel (niet-weglaatbare of niet-optionele bepaling)

Niet-optionele bepalingen worden ook wel complementen genoemd. Voor subtypes naar betekenis (bv. plaats, richting, …) zie: ANS | 20.10 Bijwoordelijke bepalingen (ivdnt.org). De subtypes worden hier in de regel niet onderscheiden, maar waar dat wel nodig is voor de overzichtelijkheid en het gebruiksgemak, doen we dat wel.

Zinsdelen kunnen niet alleen woorden of woordgroepen zijn, maar ook bijzinnen of beknopte bijzinnen (bijzinnen zonder subject en verbum finitum).

Voorbeelden:

ik accepteer dat het zo is (bijzin)
hij vroeg of we kwamen (bijzin)
ik weet wie het gedaan heeft (bijzin)
hij vroeg ons om te komen (beknopte bijzin)
hij probeerde te vluchten (beknopte bijzin)

Sommige verba worden vaker met (beknopte) bijzinnen gecombineerd dan andere.

Ook substantieven kunnen een (beknopte) bijzin als bepaling hebben:

een kind om te zoenen (beknopte bijzin)

De (beknopte) bijzinnen kunnen verschillende syntactische functies in een zin of zinsdeel vervullen (subject, object, bepaling, enz.). In ik accepteer dat het zo is, bijvoorbeeld, is dat het zo is een objectszin. Voor het maken van combinaties, is de functie hier minder van belang. Belangrijker is de juiste keuze van het inleidende woord (dat, of, om enz. ). Voor het gebruiksgemak geven we in deze rubriek daarom een overzicht per inleidend woord.

Nederlandse term: hulpwerkwoord of groepsvormend werkwoord. Een verbum auxiliare of hulpwerkwoord ‘helpt’ het hoofdwerkwoord in zinnen met meer dan een verbum. Het wordt onder andere gebruikt voor het uitdrukken van tijd, modaliteit (hoe ziet de spreker de verhouding tussen de mededeling en de werkelijkheid?), passief en causaliteit (het doen plaatsvinden van een handeling of werking). Behalve de verba die traditioneel tot de verba auxiliare gerekend worden, zijn er nog andere groepsvormende werkwoorden die een verbinding met het hoofdverbum aangaan, bijvoorbeeld proberen, vallen, beginnen. Zie ANS | 18.5.1.1 Groepsvorming bij werkwoorden (ivdnt.org) Voorbeelden:
verba auxiliare:

ik heb mij vergist (tijd)
hij is gekomen (tijd)
de patiënt is/wordt behandeld door de arts (passief)
je moet dat accepteren (modaliteit)
ik kan dat niet accepteren (modaliteit)
ik laat mijn huis schilderen (causaliteit)
de zon doet de temperatuur stijgen (causaliteit)

andere groepsvormende verba:

hij probeert te komen
dat valt te bezien
het begint te regenen

Alle verba kunnen vervoegd worden en veel verba kunnen gepassiveerd worden. De verba auxiliari van tijd worden getoond als u klikt op ‘vormen’. Hier vermelden we alleen de overige verba auxiliari en groepsvormende verba die opvallend vaak bij bepaalde verba voorkomen, bv. kunnen, moeten + accepteren.

Nederlandse term:
zelfstandig naamwoord

Nederlandse term: voornaamwoord

Nederlandse term: voorzetselgroep
voorbeeld
in + stad kamer …
op + platteland station

Nederlandse term: bijwoord

Nederlandse term: bijvoeglijk naamwoord

Nederlandse term: achterzetsel of achtergeplaatst voorzetsel: achterzetsel (wat is dat?) | Genootschap Onze Taal | Onze Taal

Nederlandse term: achterzetsel of achtergeplaatst voorzetsel: achterzetsel (wat is dat?) | Genootschap Onze Taal | Onze Taal

Determinatoren zijn o.a. lidwoorden (de, het, een) en woorden die een hoeveelheid uitdrukken (veel, wat, enkele). De lidwoorden worden gegeven bij de woordvormen naast het trefwoord. In deze lijst met determinatoren staan de overige determinatoren.

Nederlandse termen: voornaamwoord of telwoord

Nederlandse term: telwoord

woordgroep met een prepositie (voorzetsel) of conjunctie (voegwoord). Een conjunctiegroep is bv. een woordgroep ingeleid door als of zoals in vergelijkingen (werken als een paard, een waarheid als een koe).

Nederlandse termen: voorzetsel of voegwoord

Nederlandse termen: bijvoeglijk naamwoord, deelwoord of telwoord

Nederlandse termen: bijvoeglijk naamwoord of bijwoord. Adjectieven (bijvoeglijke naamwoorden) kunnen ook als bijwoordelijke bepaling bij een werkwoord gebruikt worden. We spreken dan van een [adverbiaal of bijwoordelijk gebruikt adjectief](https://e-ans.ivdnt.org/topics/pid/ans0802lingtopic.

Specificeert het trefwoord nader.

Specificeert het trefwoord nader.

Adpositiegroepen zijn woordgroepen met een prepositie (voorzetsel), postpositie (achterzetsel) of circumpositie (omzetsel):

op de trap (met prepositie/voorzetsel)
de trap op (met postpositie/achterzetsel)
van de trap af (met circumpositie/omzetsel)

Conjunctiegroepen worden ingeleid door een conjunctie (voegwoord). In de voorbeelden met conjunctie als:

werken als een paard
een waarheid als een koe

Adpositiegroepen zijn woordgroepen met een prepositie (voorzetsel), postpositie (achterzetsel) of circumpositie (omzetsel):

op de trap (met prepositie/voorzetsel)
de trap op (met postpositie/achterzetsel)
van de trap af (met circumpositie/omzetsel)

Conjunctiegroepen worden ingeleid door een conjunctie (voegwoord). In de voorbeelden met conjunctie als:

werken als een paard
een waarheid als een koe

Woordvormen