WoordcombinatieDe zones moeten ook duidelijk afgebakend zijn met signalisatie.
De stad heeft een veiligheidszone afgebakend rond de hele kerk.
Om functies te kunnen onderscheiden, moeten eerst de belangen duidelijk worden afgebakend.
Er werd ook een veiligheidszone afgebakend om de vele nieuwsgierigen op afstand te houden.
In elk district worden autoluwe zones afgebakend.
De politie bakende onmiddellijk een veiligheidszone af.
Op basis van deze analyse werd ook het gebied afgebakend waar nu nog steeds gezocht wordt.
Er wordt duidelijk afgebakend welke taken er voor de gemeenten zijn en welke voor de politie.
Zijn de taken en bevoegdheden van de verschillende overheden duidelijk afgebakend?
De gemeente bakent de lokale bedrijventerreinen af.
De grenzen van dit landgoed worden door een bakstenen muur afgebakend.
De grenzen zijn niet scherp afgebakend.
De begrippen zijn immers zeer vaag en moeilijk af te bakenen.
In samenspraak met de groendienst zullen dertien verschillende zones afgebakend zijn.
Vaak is precies afgebakend wanneer welke variant gebruikt dient te worden.
Het onderwerp wordt precies afgebakend en de meest geschikte bibliografieën worden geselecteerd.
Het domein van onderzoek wordt afgebakend en de invalshoek van het onderzoek uitgelegd.
Deelname is beperkt in de tijd en de taakomschrijving is duidelijk afgebakend.
Onze markten zijn dan ook duidelijk afgebakend.
Eigendomsgrenzen zijn duidelijk afgebakend via heggen en schuttingen.
De doelgroep wordt in de eerste plaats afgebakend op basis van inkomen en bezit van onroerende eigendom.
De zone zal afgebakend worden door een takkenmuur.
Er worden nu twee woongebieden afgebakend.
Eerst werd het onderzoek voorgesteld en het gespreksonderwerp afgebakend.
Het parcours voor de paarden is afgebakend met linten.
subject
Wie of wat (...)?
substantief
gemeente
provincie
object
Wie of wat (...) men of wordt (...)?
substantief
bepaling
Waar, wanneer, hoe, enz. (...) men?
adverbium
duidelijk
helder
moeilijk
precies
scherp
bepaling
prepositiegroep
...
...
...
...
...
voorzetselobject
Met vaste prepositie (vast voorzetsel)
...
predicatieve aanvulling
prepositiegroep of conjunctiegroep
...
verbum auxiliare of groepsvormend verbum
Welk hulpwerkwoord of groepsvormend werkwoord wordt vaak gebruikt bij afbakenen?
moeten
willen
- subject
- object
- verbum finitum
- scheidbaar deel
- voorzetselobject
- verbale aanvulling
- 1iemand of iets bakent iets af
- grens
- Vroeger werden vaak natuurlijke elementen gebruikt om de grens af te bakenen .
- ruimte
- De schuur had hij meegenomen: lappen bakenden een ruimte af op het podium, lichtjes twinkelden daarboven als sterren.
- terrein
- Kurtz had zijn eigen terrein in het oerwoud afgebakend , en afgehakte hoofden op palen gezet.
- veiligheidszone
- De politie bakende een veiligheidszone af omdat er nog stenen konden vallen.
- zone
- De zone zal afgebakend worden door een takkenmuur.
iemand of iets markeert een gebied, ruimte, of de grenzen ervan- De hogeschool bakende de parking rond de vijf wagens met een lint af .
- (meer voorbeelden)
- 2iemand bakent iets af
- gemeente
- De gemeente bakent de lokale bedrijventerreinen af.
- provincie
- De provincie Antwerpen heeft gebieden afgebakend waarin nog winkels worden toegelaten langs de N10 van Aarschot naar Lier.
- gebied
- Korte uitleg volgt: „ Op papier baken je een gebied af.
- terrein
- Die heeft het terrein afgebakend waarop wij zullen bouwen.
- zone
- In samenspraak met de groendienst zullen dertien verschillende zones afgebakend zijn.
iemand omlijnt op een kaart een gebied dat een bepaalde bestemming zal krijgen- We hebben destijds in de gewestplannen veel te veel woongebied en woonuitbreidingsgebied afgebakend .
- (meer voorbeelden)
- 3een dier bakent {zijn territorium, zijn terrein, zijn gebied} afeen dier markeert {zijn territorium, zijn terrein, zijn gebied}
- Zo kan Planet Earth II u in primeur sneeuwpanters tonen die hun gebied afbakenen met urine .
- (meer voorbeelden)
- 4iemand of iets bakent iets af
- doelgroep
- Ook bestaan er vragen over de mogelijkheid om de betreffende doelgroep goed af te bakenen .
- gebied
- Hoe kunnen we het gebied van een kring afbakenen , en overlappingen vermijden.
- grens
- Haar kwetsuren bakenen de morele grenzen van de mensenrechten af.
- markt
- Het is een essentiële rol van de overheid om de markt af te bakenen .
- onderwerp
- Studenten kunnen vaak onvoldoende een onderwerp afbakenen en zijn niet altijd even bondig en trefzeker in de schriftelijke uitwerking ervan.
- ruimte
- Als ouder baken je die ruimte af en zo stimuleer je competentie door richting te geven aan het gedrag.
iemand of iets geeft de aard en omvang van iets aan- Ten tweede is het essentieel om het doel van het onderzoek goed af te bakenen .
- (meer voorbeelden)
- 5iemand bakent iets af van ietsiemand geeft de aard en omvang van iets aan en onderscheidt het van iets anders
- De Graaff probeert dat religieuze fanatisme af te bakenen van terrorisme , maar ook hier zijn de grenzen vaag .
- (meer voorbeelden)
Nederlandse term: onderwerp. Van wie of wat gaat de handeling of werking van het verbum uit? Het gaat hier om zogenaamde semantische of logische subjecten bij het hoofdwerkwoord. Vaak valt het semantische subject samen met het grammaticale subject (het subject van de zin), maar dat is zeker niet altijd het geval. In passieve zinnen kan het semantische subject uitgedrukt zijn in een door-bepaling. Ook in andere zinnen met een hulpwerkwoord en een hoofdwerkwoord hoort het semantische subject bij het hoofdwerkwoord. Vergelijk:
de arts behandelt de patiënt (actieve zin)
vs.
de patiënt wordt/is behandeld door de arts (passieve zin)de kunstenaar werkt in alle rust
vs.
de kunstenaar wil in alle rust kunnen werken.
De arts is in de passieve zin niet meer het grammaticale subject van de zin. Dat is nu de patiënt bij wordt/zijn. De arts is wel nog diegene die de handeling van het verbum behandelen uitoefent en blijft van dat verbum het zogenaamde logische of semantische subject. De hele door-bepaling door de arts wordt in Nederlandse grammatica’s ook wel het handelend voorwerp genoemd. In de zin de kunstenaar wil in alle rust kunnen werken is de kunstenaar het grammaticale subject bij wil, maar het semantische subject bij werken.
Nederlandse term: lijdend voorwerp. Wie of wat ondergaat de handeling of werking van het verbum? In Woordcombinaties geven we de zogenaamde semantische of logische objecten bij het hoofdwerkwoord. In passieve zinnen verschijnt dat semantische of logische object als grammaticaal subject (zinssubject) van worden of zijn. Vergelijk:
de arts behandelt de patiënt (object in actieve zin)
vs.
de patiënt wordt/is behandeld (door de arts) (grammaticaal subject in passieve zin)
De patiënt is in de passieve zin wel nog diegene die de handeling van het verbum behandelen ondergaat en blijft het zogenaamde logische of semantische direct object van dat verbum.
Nederlandse term: onderwerp. Van wie of wat gaat de handeling of werking van het verbum uit? In de relatie 'subject bij' is het trefwoord het zogenaamde semantische of logische subject bij een hoofdwerkwoord. Vaak valt het semantische subject samen met het grammaticale subject (het subject van de zin), maar dat is zeker niet altijd het geval. In passieve zinnen kan het semantische subject uitgedrukt zijn in een door-bepaling. Ook in andere zinnen met een hulpwerkwoord en een hoofdwerkwoord hoort het semantische subject bij het hoofdwerkwoord. Vergelijk:
de arts behandelt de patiënt (actieve zin)
vs.
de patiënt wordt/is behandeld door de arts (passieve zin)de kunstenaar werkt in alle rust
vs.
de kunstenaar wil in alle rust kunnen werken.
De arts is in de passieve zin niet meer het grammaticale subject van de zin. Dat is nu de patiënt bij wordt/zijn. De arts is wel nog diegene die de handeling van het verbum behandelen uitoefent en blijft van dat verbum het zogenaamde logische of semantische subject. De hele door-bepaling door de arts wordt in Nederlandse grammatica’s ook wel het handelend voorwerp genoemd. In de zin de kunstenaar wil in alle rust kunnen werken is de kunstenaar het grammaticale subject bij wil, maar het semantische subject bij werken.
Nederlandse term: lijdend voorwerp. Wie of wat ondergaat de handeling of werking van het verbum? In de relatie 'object bij' is het trefwoord het zogenaamde semantische of logische object bij het hoofdwerkwoord. In passieve zinnen verschijnt dat semantische of logische object als grammaticaal subject (zinssubject) van worden of zijn. Vergelijk:
de arts behandelt de patiënt (object in actieve zin)
vs.
de patiënt wordt/is behandeld (door de arts) (grammaticaal subject in passieve zin)
De patiënt is in de passieve zin wel nog diegene die de handeling van het verbum behandelen ondergaat en blijft het zogenaamde logische of semantische direct object van dat verbum.
Nederlandse term: meewerkend voorwerp, e.d. Wie of wat is als ontvanger, belanghebbende of ondervinder betrokken bij de handeling of werking van het verbum? Er kunnen verschillende types indirect object
onderscheiden worden (zie Indirect object (taaladvies.net)
Deze zijn niet altijd gemakkelijk van elkaar te onderscheiden.
Nederlandse term: voorzetselvoorwerp. Het voorzetselobject of voorzetselvoorwerp is een aanvulling bij een verbum met een vaste prepositie. Adverbiale bepalingen kunnen ook ingeleid worden door een prepositie, maar in bepalingen zijn de preposities variabeler. Vergelijk:
hij wacht op zijn broer (voorzetselobject)
vs.
hij wacht op het perron, in de kamer, bij de ingang (bepaling van plaats)
Zegt iets over het subject of object in combinatie met het verbum. In de Nederlandse grammatica’s onderscheidt men een aantal zinsdelen die iets over het subject of object zeggen, met name het naamwoordelijk deel van het gezegde of predicaatsnomen bij copulae (koppelwerkwoorden) en de bepaling van gesteldheid bij zelfstandige verba. Voorbeelden:
hij is moe (naamwoordelijk deel van het gezegde)
het viel me zwaar (naamwoordelijk deel van het gezegde)
ik vind hem een schat (bepaling van gesteldheid)
hij werkt daar als portier (bepaling van gesteldheid)
Geeft antwoord op vragen als waar, wanneer, hoe, waarom, waarmee, ….?
Bijwoordelijke bepalingen kunnen in de zin vaak, maar niet altijd weggelaten worden. Vergelijk:
ze leest een boek in bed (weglaatbare of optionele bepaling)
vs.
ze woont in Brussel (niet-weglaatbare of niet-optionele bepaling)
Niet-optionele bepalingen worden ook wel complementen genoemd. Voor subtypes naar betekenis (bv. plaats, richting, …) zie: ANS | 20.10 Bijwoordelijke bepalingen (ivdnt.org). De subtypes worden hier in de regel niet onderscheiden, maar waar dat wel nodig is voor de overzichtelijkheid en het gebruiksgemak, doen we dat wel.
Zinsdelen kunnen niet alleen woorden of woordgroepen zijn, maar ook bijzinnen of beknopte bijzinnen (bijzinnen zonder subject en verbum finitum).
Voorbeelden:
ik accepteer dat het zo is (bijzin)
hij vroeg of we kwamen (bijzin)
ik weet wie het gedaan heeft (bijzin)
hij vroeg ons om te komen (beknopte bijzin)
hij probeerde te vluchten (beknopte bijzin)
Sommige verba worden vaker met (beknopte) bijzinnen gecombineerd dan andere.
Ook substantieven kunnen een (beknopte) bijzin als bepaling hebben:
een kind om te zoenen (beknopte bijzin)
De (beknopte) bijzinnen kunnen verschillende syntactische functies in een zin of zinsdeel vervullen (subject, object, bepaling, enz.). In ik accepteer dat het zo is, bijvoorbeeld, is dat het zo is een objectszin. Voor het maken van combinaties, is de functie hier minder van belang. Belangrijker is de juiste keuze van het inleidende woord (dat, of, om enz. ). Voor het gebruiksgemak geven we in deze rubriek daarom een overzicht per inleidend woord.
Nederlandse term: hulpwerkwoord of groepsvormend werkwoord. Een verbum auxiliare of hulpwerkwoord ‘helpt’ het hoofdwerkwoord in zinnen met meer dan een verbum. Het wordt onder andere gebruikt voor het uitdrukken van tijd, modaliteit (hoe ziet de spreker de verhouding tussen de mededeling en de werkelijkheid?), passief en causaliteit (het doen plaatsvinden van een handeling of werking). Behalve de verba die traditioneel tot de verba auxiliare gerekend worden, zijn er nog andere groepsvormende werkwoorden die een verbinding met het hoofdverbum aangaan, bijvoorbeeld proberen, vallen, beginnen. Zie ANS | 18.5.1.1 Groepsvorming bij werkwoorden (ivdnt.org) Voorbeelden:
verba auxiliare:
ik heb mij vergist (tijd)
hij is gekomen (tijd)
de patiënt is/wordt behandeld door de arts (passief)
je moet dat accepteren (modaliteit)
ik kan dat niet accepteren (modaliteit)
ik laat mijn huis schilderen (causaliteit)
de zon doet de temperatuur stijgen (causaliteit)
andere groepsvormende verba:
hij probeert te komen
dat valt te bezien
het begint te regenen
Alle verba kunnen vervoegd worden en veel verba kunnen gepassiveerd worden. De verba auxiliari van tijd worden getoond als u klikt op ‘vormen’. Hier vermelden we alleen de overige verba auxiliari en groepsvormende verba die opvallend vaak bij bepaalde verba voorkomen, bv. kunnen, moeten + accepteren.
Nederlandse term:
zelfstandig naamwoord
Nederlandse term: voornaamwoord
Nederlandse term: voorzetselgroep
voorbeeld
in + stad kamer …
op + platteland station
Nederlandse term: bijwoord
Nederlandse term: bijvoeglijk naamwoord
Nederlandse term: achterzetsel of achtergeplaatst voorzetsel: achterzetsel (wat is dat?) | Genootschap Onze Taal | Onze Taal
Nederlandse term: achterzetsel of achtergeplaatst voorzetsel: achterzetsel (wat is dat?) | Genootschap Onze Taal | Onze Taal
Determinatoren zijn o.a. lidwoorden (de, het, een) en woorden die een hoeveelheid uitdrukken (veel, wat, enkele). De lidwoorden worden gegeven bij de woordvormen naast het trefwoord. In deze lijst met determinatoren staan de overige determinatoren.
Nederlandse termen: voornaamwoord of telwoord
Nederlandse term: telwoord
woordgroep met een prepositie (voorzetsel) of conjunctie (voegwoord). Een conjunctiegroep is bv. een woordgroep ingeleid door als of zoals in vergelijkingen (werken als een paard, een waarheid als een koe).
Nederlandse termen: voorzetsel of voegwoord
Nederlandse termen: bijvoeglijk naamwoord, deelwoord of telwoord
Nederlandse termen: bijvoeglijk naamwoord of bijwoord. Adjectieven (bijvoeglijke naamwoorden) kunnen ook als bijwoordelijke bepaling bij een werkwoord gebruikt worden. We spreken dan van een [adverbiaal of bijwoordelijk gebruikt adjectief](https://e-ans.ivdnt.org/topics/pid/ans0802lingtopic.
Specificeert het trefwoord nader.
Specificeert het trefwoord nader.
Adpositiegroepen zijn woordgroepen met een prepositie (voorzetsel), postpositie (achterzetsel) of circumpositie (omzetsel):
op de trap (met prepositie/voorzetsel)
de trap op (met postpositie/achterzetsel)
van de trap af (met circumpositie/omzetsel)
Conjunctiegroepen worden ingeleid door een conjunctie (voegwoord). In de voorbeelden met conjunctie als:
werken als een paard
een waarheid als een koe
Adpositiegroepen zijn woordgroepen met een prepositie (voorzetsel), postpositie (achterzetsel) of circumpositie (omzetsel):
op de trap (met prepositie/voorzetsel)
de trap op (met postpositie/achterzetsel)
van de trap af (met circumpositie/omzetsel)
Conjunctiegroepen worden ingeleid door een conjunctie (voegwoord). In de voorbeelden met conjunctie als:
werken als een paard
een waarheid als een koe