Ze passen zich niet aan.
Ook mijn levensstijl heb ik aangepast.
Wat ons niet bevalt, kunnen we aanpassen.
Maar ik pas me aan aan het systeem.
Oefeningen worden aangepast aan de cursist.
Wij passen de communicatie daarop aan.
Ook de openingsuren werden aangepast.
We zullen ons ook moeten aanpassen aan nieuwe tijden.
Maar als er iets fout gaat, kunnen we het aanpassen.
Ik zal mijn colleges onmiddellijk moeten aanpassen.
Zo passen dieren zich aan het stadsleven aan.
De luchtdruk is aangepast om bacteriën te ontmoedigen.
Ze werken nu efficiënter en ze passen hun prijzen aan.
Bestuurders blijven het best hun snelheid aanpassen.
Ze moesten zich aanpassen en vooral niet te veel lawaai maken.
Het museum past de tentoonstelling voorlopig niet aan.
De huurprijs wordt niet aan het gezinsinkomen aangepast.
Ik was relatief nieuw in de buurt en paste me aan.
Dus hebben we onze strategie aangepast.
Hij vindt dat de regels moeten worden aangepast.
De verhoudingen kunnen altijd worden aangepast aan de eigen smaak.
We moeten onze visie aanpassen aan de vergrijzing.
Iedereen past zich aan op zijn eigen manier.
Dat de regels zullen worden aangepast is onvermijdelijk.
Allereerst is het van belang dat de patiënt zijn levensstijl aanpast.
subject
Wie of wat (...)?
substantief
subject
pronomen
iedereen
object
Wie of wat (...) men of wordt (...)?
substantief
object
pronomen
bepaling
Waar, wanneer, hoe, enz. (...) men?
adverbium
automatisch
constant
continu
drastisch
dringend
eenvoudig
eventueel
geleidelijk
gemakkelijk
genetisch
(17 meer)voorzetselobject
Met vaste prepositie (vast voorzetsel)
verbum auxiliare of groepsvormend verbum
Welk hulpwerkwoord of groepsvormend werkwoord wordt vaak gebruikt bij aanpassen?
beginnen
blijven
gaan
kunnen
laten
leren
moeten
mogen
willen
zullen
en/of
Welk ander zelfstandig woord wordt vaak gecoördineerd met aanpassen?
aanvullen
uitbreiden
verbeteren
vernieuwen
verwijderen
bijzin ingeleid door
om te
- subject
- object
- verbum finitum
- scheidbaar deel
- bepaling
- voorzetselobject
- verbale aanvulling
- 1iemand of iets past zich aan aan iemand of iets
- bedrijf
- Bedrijven moeten zich aanpassen aan een markt die verandert.
- belegger
- Germyns geeft aan dat beleggers zich aanpassen .
- dier
- Snel pasten de diertjes zich aan hun nieuwe stedelijke omgeving aan.
- hart
- In die tijd past het hart zich aan de nieuwe situatie aan.
- industrie
- De industrie paste zich al aan, weliswaar langzaamaan.
- insect
- Overwinterende insecten hebben zich aangepast om lage temperaturen te overleven.
- instelling
- Instellingen moeten zich aanpassen aan de dimensies van de markt.
- kind
- Natuurlijk lijkt dat zo, want een kind past zich altijd aan.
- land
- In een ideale wereld kunnen alle landen zich wellicht aanpassen aan klimaatverandering.
- leerling
- Ooit paste de leerling zich aan het onderwijs aan, nu is het andersom.
- lichaam
- Je lichaam past zich aan, aan de nieuwe situatie.
- maatschappij
- De maatschappij past zich niet aan hen aan.
- migrant
- Zij vinden dat migranten zich moeten aanpassen aan de normen en waarden van de Nederlandse samenleving.
- nieuwkomer
- Maar de nieuwkomer moet zich nog veel meer aanpassen .
- ondernemer
- Een ondernemer moet zich altijd aanpassen aan de omgevingsvariabelen.
- oog
- De ogen passen zich ook moeilijker aan na verblinding.
- organisatie
- Waardoor de organisatie zich kan aanpassen aan ontwikkelingen in de omgeving.
- partij
- De partij zal zich moeten aanpassen aan haar nieuwe rol in de oppositie.
- plant
- De dieren en planten moeten zich wel aanpassen aan extreme omstandigheden.
- politiek
- De politiek moet zich aanpassen aan de eisen des tijds.
- school
- Zo krijgt elke school de tijd zich aan te passen en tussentijds te evalueren.
- systeem
- Apparaten en systemen zullen zich aanpassen aan de gebruiker en zelfs anticiperen op zijn wensen en verlangens.
- vrouw
- Veel Marokkaanse vrouwen passen zich aan, want dan zijn ze getrouwd en eerbaar.
- wereld
- Als de wereld zich niet aan hem aanpaste , knalde hij woedend uiteen.
- werkgever
- Vanaf deze week moeten werkgevers zich volledig hebben aangepast aan de vernieuwde Arbeidsomstandighedenwet.
- werknemer
- Wilden of konden nieuwe werknemers zich aanpassen aan het systeem van ploegendienst?
- context
- Elk project moet zich inhoudelijk aanpassen aan zijn budgettaire context .
- cultuur
- Ik herdenk hen die zich moesten aanpassen aan een vreemde cultuur .
- eis
- De politiek moet zich aanpassen aan de eisen des tijds.
- gewoonte
- Ze willen zich niet aanpassen aan ‘ Europese gewoonten ’.
- groep
- Hij past zich minder aan de groep aan dan Boonen.
- inzicht
- De meeste grondstoffenorganisaties hebben zich nog niet kunnen aanpassen aan de veranderende inzichten .
- klimaat
- Sindsdien heeft de soort zich goed aangepast aan ons klimaat .
- klimaatverandering
- In een ideale wereld kunnen alle landen zich wellicht aanpassen aan klimaatverandering .
- land
- Dat betekende dat ze zich moesten aanpassen aan hun nieuwe land .
- leven
- Hij moet zich hier inburgeren, zich aanpassen aan het Belgische leven .
- locatie
- Op de smartphone passen apps zich vaak aan je locatie aan.
- maatschappij
- Ze ontwaart een onwil om zich aan te passen aan een neutrale maatschappij .
- markt
- Bedrijven moeten zich aanpassen aan een markt die verandert.
- mens
- Het openbaar vervoer moet zich aanpassen aan de mensen , en niet omgekeerd.
- mores
- Dan moet je je aanpassen aan de lokale mores , weet Twitter.
- omstandigheid
- De dieren en planten moeten zich wel aanpassen aan extreme omstandigheden .
- ontwikkeling
- Waardoor de organisatie zich kan aanpassen aan ontwikkelingen in de omgeving.
- realiteit
- West-Vlaamse volkszangers hebben zich aan de realiteit aangepast .
- samenleving
- Om te blijven voortbestaan, moeten zij zich beslist aanpassen aan de samenleving .
- situatie
- Je lichaam past zich aan, aan de nieuwe situatie .
- systeem
- Maar ik pas me aan aan het systeem .
- technologie
- De mens moet zich maar aanpassen aan de technologie .
- tegenstander
- Een keeper moet het spel kunnen lezen en zich aanpassen aan een tegenstander .
- tijdperk
- Sony was te zeer versplinterd om zich aan te passen aan het digitale tijdperk .
- verandering
- Wie zich kan aanpassen aan verandering , krijgt vertrouwen in de toekomst.
- weer
- Moeten landbouwers zich aanpassen aan extremer weer door klimaatverandering?
- weersomstandigheden
- Een Zonneranda past zich automatisch aan alle weersomstandigheden aan.
- wereld
- Ze kunnen niet anders dan zich aan te passen aan de wereld van nu.
- wet
- De vraag is hoe gauw Nederlanders zich aanpassen aan de nieuwe wet .
iemand of iets verandert of conformeert zich om te kunnen omgaan met iets of iemand anders- Je moet je aan de omstandigheden aanpassen .
- (meer voorbeelden)
- 2iemand past iets aan aan iemand of iets
- bestuurder
- Veel bestuurders pasten hun rijstijl aan, want er werden opvallend weinig hardrijders geflitst.
- coach
- De coach past dus zijn opstelling niet aan ; ' het beste team speelt '.
- consument
- Omdat het verschil in economische groei zo groot is, zullen de consumenten hun gedrag aanpassen .
- gemeente
- De gemeente paste het ruimtelijk uitvoeringsplan aan, zodat het natuurgebied wordt.
- kabinet
- Dus heeft het kabinet de wet hierover onlangs aangepast .
- klant
- Elke keer als een klant een privacyvoorkeur aanpast , moet het bedrijf die opslaan.
- land
- Elk land past een format aan aan zijn cultuur.
- mens
- Blijkbaar gaan veel mensen de grenzen onbewust aanpassen in hun geheugen.
- minister
- Maar de minister ontkomt er niet aan zijn plan aan te passen .
- museum
- Het museum past de tentoonstelling voorlopig niet aan.
- ondernemer
- De meeste ondernemers passen hun aanbod liever aan de vraag aan, een inzicht dat ook wel bekend staat als het zetten van de nering naar de tering.
- overheid
- In afwachting daarvan heeft de overheid haar beleid aangepast .
- parlement
- Het Hooggerechtshof heeft dat vonnis vernietigd en bepaald dat het parlement de wetgeving moet aanpassen .
- partij
- Er zijn geen signalen dat andere partijen hun campagne aanpassen .
- patiënt
- Allereerst is het van beland dat de patiënt zijn levensstijl aanpast .
- politie
- Misschien moet de politie enkele technieken aanpassen .
- politiek
- Geen keurslijf dus, maar bouwstenen die de politiek nadien kan combineren en aanpassen .
- president
- Voor journalist Riva Palacio zal de president zijn strategie moeten aanpassen .
- producent
- Producenten passen de chemische structuur telkens aan om de pakkans bij een bloed -, urine - of speekseltest te verkleinen.
- regering
- De nieuwe regering moet dringend de belastingen aanpassen .
- school
- In hun eerste stappen naar inclusief onderwijs passen scholen hun klaspraktijk aan.
- staatssecretaris
- De staatssecretaris wil daarvoor de wet in het vreemdelingenrecht aanpassen .
- stad
- Als oplossing wil de stad het reglement aanpassen .
- stadsbestuur
- Het stadsbestuur van Leuven heeft zijn circulatieplan aangepast .
- vogel
- Vogels passen hun vluchtgedrag zelfs aan aan de heersende snelheidslimiet van de weg waarlangs ze naar voedsel zoeken.
- vrouw
- Een vrouw kan haar levensstijl beter al vroeger aanpassen .
- werkgever
- Moet de werkgever de arbeid aanpassen ?
- werknemer
- Werknemers moeten dus voortdurend hun kennis en vaardigheden aanpassen .
- wetgever
- De wetgever paste voornamelijk artikel 373 en 374 van het Burgerlijk Wetboek aan.
- aanbod
- De overheid moet het aanbod aanpassen aan de vraag, klinkt het.
- beleid
- In afwachting daarvan heeft de overheid haar beleid aangepast .
- contract
- Vergeet echter niet dat ieder contract moet worden aangepast aan de situatie.
- dienstregeling
- NS paste direct de dienstregeling aan.
- ding
- Van de ene op de andere dag hebben we wat dingen aangepast .
- gebouw
- Het gebouw zou niet aangepast zijn aan de noden van gehandicapten.
- gedrag
- Kennis, vaardigheden en gedrag moeten continu worden aangepast .
- gegeven
- Je kunt daarom ook handmatig gegevens invoeren en aanpassen .
- grondwet
- Onderhandelingen om de grondwet aan te passen , mislukten tot nu toe.
- hoeveelheid
- De hoeveelheid borstvoeding wordt dan automatisch aangepast aan wat je kind blijkbaar nodig heeft.
- huis
- Veel oude huizen zijn niet aangepast aan de nieuwste inzichten, omdat daar geen regels voor zijn.
- informatie
- Zij kunnen wel zelf inloggen en de informatie opzoeken of aanpassen .
- infrastructuur
- En natuurlijk moet ook de infrastructuur worden aangepast .
- inhoud
- Soms houdt dat in dat de inhoud moet worden aangepast .
- instelling
- U kunt een cookie ten aller tijde weigeren door de instellingen van uw browser aan te passen .
- kleding
- Mannen hoeven nooit hun kleding aan te passen , merkte ze op.
- kleur
- Maar net als een kameleon kunnen ze hun kleur aanpassen aan hun omgeving.
- kruispunt
- Wanneer het kruispunt precies wordt aangepast worden, is nog niet duidelijk.
- leven
- Ik moet mijn leven nu aanpassen : meer sporten, minder alcohol drinken en stress vermijden.
- levensstijl
- Ik probeer mijn levensstijl niet aan mijn inkomen aan te passen .
- loon
- Als de prijzen niet stijgen, moeten de lonen niet aangepast worden.
- maatregel
- Heeft Vlaanderen deze maatregel ondertussen aangepast ?
- methode
- De politie past zijn methodes aan en zoekt inmiddels ook op Instagram.
- model
- Natuurlijk moet je het model moderniseren en aan de demografie aanpassen .
- onderwijs
- Scholen moesten hun onderwijs gaan aanpassen aan datgene wat in de kerndoelen stond opgeschreven.
- ontwerp
- Zo nodig moet het ontwerp nogmaals worden aangepast en getest.
- openingsuur
- Ook de openingsuren van de balies zijn aangepast .
- opleiding
- De lidstaten hebben daarop enkele jaren de tijd gekregen om hun opleidingen aan die eisen aan te passen .
- organisatie
- Nu moeten we de organisatie daaraan aanpassen .
- passage
- De passage is nu aangepast .
- pensioen
- De havenwerkers wilden dat het geld werd gebruikt om hun pensioenen aan te passen aan de inflatie.
- plan
- Het betekent dat de overheid hoe dan ook haar plannen moet aanpassen .
- planning
- De planning moet worden aangepast omdat de beloofde Vlaamse subsidies nog niet werden toegekend.
- prijs
- Ze werken nu efficiënter en ze passen hun prijzen aan.
- procedure
- Dus moet en zal de regering de procedure aanpassen .
- product
- Voedingsfabrikanten verdedigden zich dat ze hun producten zo willen aanpassen aan lokale smaakvoorkeuren.
- programma
- Dit programma is aangepast aan de individuele mogelijkheden.
- regel
- Te hopen is dat de regels aan die normen worden aangepast .
- regelgeving
- Verscheidene landen, waaronder Frankrijk en Nederland, pasten hun regelgeving aan dat advies aan.
- regeling
- Het vraagt tijd om onze regeling voor de bevoorrading aan te passen .
- reglement
- Het reglement wordt aangepast aan de euro.
- reisadvies
- Is het reisadvies voor de regio rond Nice aangepast ?
- richtlijn
- Het museum past zijn richtlijnen aan.
- rijgedrag
- Maar ze passen hun rijgedrag niet aan.
- rijstijl
- Als het regent dient je je rijstijl aan te passen .
- rooster
- De school past roosters aan, zodat kinderen overdag kunnen trainen.
- route
- De route wordt gewoon wat aangepast : wandelen is improviseren.
- samenstelling
- Ook de samenstelling kan aan deze evolutie aangepast worden.
- snelheid
- Ze moeten hun snelheid dus aanpassen aan de fietser die voor hen rijdt.
- software
- Ook moet alle software aangepast worden.
- spel
- Ik probeer mijn spel steeds iets aan te passen , maar niet te veel.
- spelregel
- De spelregels moeten nog een beetje worden aangepast ?
- standpunt
- Wij hebben onze standpunten over migratie jaren geleden al aangepast .
- statuut
- De statuten van het huis zijn aangepast aan de bestuurlijke reorganisatie.
- stijl
- U heeft uw stijl niet aangepast aan een film op deze grote schaal?
- strategie
- Voorlopig is Obama echter niet van plan zijn strategie aan te passen .
- structuur
- Alleen de structuren aanpassen zal onvoldoende blijven.
- systeem
- Het allerbelangrijkste is: pas het systeem aan aan de cultuur.
- taalgebruik
- Je past je taalgebruik aan aan het tijdschrift en dat is een zichzelf versterkend effect.
- tactiek
- De Belgische coach is evenwel niet van plan zijn tactiek daaraan aan te passen .
- tarief
- De tarieven worden jaarlijks aangepast aan de prijsstijgingen.
- tekst
- Maar Rutte’s collega’s voelen er niets voor de tekst aan te passen .
- uiterlijk
- Volgens haar ouders begon ze haar uiterlijk aan te passen na haar scheiding in 2004.
- verhaal
- Het verhaal wordt grotendeels opnieuw verteld, aangepast aan de 21ste eeuw.
- verlichting
- Er komen onder meer reptielenroosters en de verlichting wordt aangepast aan de vleermuizen.
- verpakking
- De verpakking oogt bijzonder exclusief en is telkens aangepast aan het seizoen.
- voorstel
- Ik ben bereid om mijn voorstel aan te passen als daar goede argumenten voor zijn.
- voorwaarde
- Sindsdien heeft het bedrijf zijn algemene voorwaarden aangepast .
- website
- Hij vraagt ook om de gemeentelijke website aan te passen aan de behoeften van blinden en slechtzienden.
- werk
- Pas de werken aan de verschillende plaatselijke situaties aan.
- werkwijze
- De inspectie zal daarvoor wel haar werkwijze ingrijpend moeten aanpassen .
- wet
- Om dit mogelijk te maken moet de wet aangepast worden.
- wetgeving
- Om die handel te stoppen beloofde ze wetgeving aan te passen .
- wetsvoorstel
- Het wetsvoorstel werd aangepast na dat advies.
- woning
- Tegelijkertijd moeten bestaande woningen worden aangepast .
- zaak
- Dan nog moet je veel zaken aanpassen .
- actualiteit
- De onderwerpen kunnen worden aangepast aan de actualiteit .
- behoefte
- Hun rol moet namelijk aangepast worden aan de behoeften van de samenleving.
- context
- Ze zijn hun taal aan het aanpassen aan de context .
- cultuur
- Het allerbelangrijkste is: pas het systeem aan aan de cultuur .
- doelgroep
- ' We passen de wandeling aan aan de doelgroep ', zegt Claus.
- eeuw
- Hoog tijd dus om het aan te passen aan de 21ste eeuw .
- eis
- Deze kunnen vlot worden aangepast aan de eisen van elk bedrijf.
- evolutie
- Ook de samenstelling kan aan deze evolutie aangepast worden.
- formaat
- Schille: „ Tot nu toe maakten we een broadsheet krant op tabloid-formaat, nu is de vormgeving aangepast aan het formaat .
- functie
- De ledematen van schildpadden zijn goed aangepast aan hun specifieke functie .
- gebruiker
- Zo worden er niet alleen losliggende fietspaden aangelegd, maar zal De Lijn ook vier nieuwe schuilhuisjes plaatsen die volledig zijn aangepast aan gehandicapte gebruikers .
- groep
- Zodoende kan de instructeur beter zijn uitleg aan de groep aanpassen .
- handicap
- De Vlaamse regering probeert werkgevers wel aan te moedigen om een job aan te passen aan de handicap van de werknemer.
- hoogte
- Perronhoogte De perronhoogte dient aangepast te worden aan de hoogte van de treinstellen.
- huisstijl
- Vanaf maandag zal het hele productgamma aan de nieuwe huisstijl worden aangepast .
- index
- Zo worden ze eerst aangepast aan de index der consumptieprijzen.
- inflatie
- De inkomstenbelasting wordt niet aangepast aan de inflatie waardoor deze geleidelijk aan hoger uitkomt.
- inkomen
- Ik pas mijn levensstijl aan aan mijn inkomen .
- interieur
- Het resultaat is vaak prachtig en de stijl kan aangepast worden aan elk interieur .
- inzicht
- Veel oude huizen zijn niet aangepast aan de nieuwste inzichten , omdat daar geen regels voor zijn.
- kind
- Het meubilair en het sanitair moeten aan de kinderen aangepast zijn.
- kleur
- De muurschilderingen werden aangepast aan de kleuren van de prachtige ramen, die zo'n dertig jaar geleden werden gerestaureerd.
- klimaat
- ' Het huidige systeem is niet aangepast aan ons klimaat .
- leeftijd
- Op die manier wordt het aanbod al wat aangepast aan de leeftijd .
- leerling
- De leerstof wordt er aangepast aan de gemiddelde leerling .
- lichaam
- Iemand die zijn speelstijl perfect heeft aangepast aan zijn lichaam .
- manier
- Pas de maalgrofte van de koffie aan de manier van koffiezetten aan.
- markt
- Net als met de recepten, moest de familie ook de drinkbekers aanpassen aan de Belgische markt .
- marktprijs
- De Russen zouden daarbij hun gasprijs in de voormalige Oostbloklanden geleidelijk aanpassen aan de gangbare marktprijs .
- mens
- De onderzoekers vinden dat ontwerpers hun ontwerp van auto’s en autogordels moeten aanpassen aan dikke mensen .
- mogelijkheid
- Dit programma is aangepast aan de individuele mogelijkheden .
- niveau
- Taken zijn aangepast aan het niveau van elk kind.
- nood
- Het gebouw zou niet aangepast zijn aan de noden van gehandicapten.
- norm
- Te hopen is dat de regels aan die normen worden aangepast .
- omgeving
- De wereld van de volwassene wordt aan de omgeving aangepast .
- onderwijs
- De faciliteiten zullen aangepast moeten worden aan het gewenste onderwijs .
- ontwikkeling
- De regels actualiseren en aanpassen aan nieuwe ontwikkelingen .
- praktijk
- Het is een theoretisch model dat aan de praktijk wordt aangepast .
- publiek
- Dan moet je de show toch wat aanpassen aan het publiek .
- realiteit
- De krant pleit ervoor om de wetten aan de realiteit aan te passen .
- regelgeving
- In 1991 is de Mediawet aangepast aan de Europese regelgeving .
- richtlijn
- De EU-lidstaten zijn gehouden hun wetten aan zo’n richtlijn aan te passen .
- rolstoelgebruiker
- Steigers zijn grotendeels aangepast aan rolstoelgebruikers d.m.v. een hellingbaan.
- samenleving
- Tot dan toe is dat statuut nooit aangepast aan de veranderende samenleving .
- seizoen
- De verpakking oogt bijzonder exclusief en is telkens aangepast aan het seizoen .
- situatie
- Pas de werken aan de verschillende plaatselijke situaties aan.
- smaak
- Het randaanbod zal worden aangepast aan de smaak van het publiek.
- tijd
- Vanaf 2017 worden haar albums aangepast aan deze tijd .
- tijdperk
- Het auteursrecht moest en zou aan het digitale tijdperk worden aangepast , en wel onmiddellijk.
- verandering
- Ook de instrumentatie wordt vaak aangepast aan technologische veranderingen .
- vereiste
- Hun statuten werden aan de hedendaagse vereisten aangepast .
- verkeer
- Is de straat aangepast aan dit vele verkeer ?
- voorkeur
- De data verschijnen in een lijst kaarten, die je desgewenst kunt aanpassen aan je eigen voorkeuren .
- vraag
- De overheid moet het aanbod aanpassen aan de vraag , klinkt het.
- weersomstandigheden
- Collecties worden tijdens het seizoen regelmatig aangepast aan de weersomstandigheden .
- welvaart
- Dat is een bestaande pot geld om de uitkeringen aan te passen aan de stijgende welvaart .
- wens
- De massage wordt helemaal aangepast aan uw wensen .
- wereld
- Maar het is belangrijk die aan te passen aan de veranderende wereld .
- werkelijkheid
- De Belgische wetgeving rond geboorteaangifte is in deze materie niet aan de huidige werkelijkheid aangepast .
- wet
- Het is onduidelijk in hoeverre de grote technologiebedrijven hun beleid aanpassen aan de Nederlandse wet .
- wetgeving
- De bus is door ons grondig opgeknapt en aangepast aan de Europese wetgeving .
iemand verandert iets zodat het meer in overeenstemming is met, of beter geschikt is voor iets of iemand- Ik pas mijn levensstijl aan aan mijn inkomen.
- (meer voorbeelden)
vaak in passieve constructie. - 3iemand past iets aan voor iets of iemand
- computerbesturing
- De montering is blijven staan en door Ad Matthijs van AstroTechniek opgeknapt en aangepast voor computerbesturing .
- groep
- ' Het staat eenieder vrij om op ons te stemmen, maar het zou verkeerd zijn om ons programma aan te passen voor een specifieke groep , ' zegt Bogaert.
- persoon
- Acht op de tien Belgen gaan ermee akkoord dat de werkomstandigheden worden aangepast voor personen met een handicap.
- rolstoelgebruiker
- ' De tribune kreeg een nieuw dak en werd ook aangepast voor rolstoelgebruikers .
iemand verandert iets zodat het geschikt is voor een doel of doelgroep- De tribune kreeg een nieuw dak en werd ook aangepast voor rolstoelgebruikers.
- (meer voorbeelden)
vaak in passieve constructie. - 4iemand past iets aan op iets
- gebied
- Zonodig zal evenwel voorgesteld worden de Vlaamse Wooncode op dit gebied aan te passen .
- onderdeel
- De omstreden wet zal op onderdelen worden aangepast .
- punt
- Het oorspronkelijk voorstel van de Europese Commissie is op 98 punten aangepast .
- vlak
- De zaal wordt aangepast op vlak van theatertechniek en ook het omliggende parkje wordt dit voorjaar heraangelegd. '
iemand verandert iets op een of meer onderdelen, zodat het meer in overeenstemming is met, of beter geschikt is voor iets of iemand- De omstreden wet zal op onderdelen worden aangepast .
- (meer voorbeelden)
vaak in passieve constructie. - 5iemand past iets aan
- jurk
- Vrouw A, tegen vrouw B die een jurk aanpast : „ Oooh, deze is héél klassiek!
- pak
- Op dat moment was er verder niemand thuis, dus paste ik dat pak aan en ging in de huiskamer achter de huiskamertafel zitten met een krant voor mijn snufferd: want ik moest in dat sketchje een krant lezen.
- zadel
- Een zadel kan men best eerst aanpassen op het paard waarvoor het moet dienen, omdat elk paard ook anders gebouwd is.
iemand trekt iets aan of probeert iets uit om te kijken of het past- Vrouw A, tegen vrouw B die een jurk aanpast : „ Oooh, deze is héél klassiek!"
- (meer voorbeelden)
Nederlandse term: onderwerp. Van wie of wat gaat de handeling of werking van het verbum uit? Het gaat hier om zogenaamde semantische of logische subjecten bij het hoofdwerkwoord. Vaak valt het semantische subject samen met het grammaticale subject (het subject van de zin), maar dat is zeker niet altijd het geval. In passieve zinnen kan het semantische subject uitgedrukt zijn in een door-bepaling. Ook in andere zinnen met een hulpwerkwoord en een hoofdwerkwoord hoort het semantische subject bij het hoofdwerkwoord. Vergelijk:
de arts behandelt de patiënt (actieve zin)
vs.
de patiënt wordt/is behandeld door de arts (passieve zin)de kunstenaar werkt in alle rust
vs.
de kunstenaar wil in alle rust kunnen werken.
De arts is in de passieve zin niet meer het grammaticale subject van de zin. Dat is nu de patiënt bij wordt/zijn. De arts is wel nog diegene die de handeling van het verbum behandelen uitoefent en blijft van dat verbum het zogenaamde logische of semantische subject. De hele door-bepaling door de arts wordt in Nederlandse grammatica’s ook wel het handelend voorwerp genoemd. In de zin de kunstenaar wil in alle rust kunnen werken is de kunstenaar het grammaticale subject bij wil, maar het semantische subject bij werken.
Nederlandse term: lijdend voorwerp. Wie of wat ondergaat de handeling of werking van het verbum? In Woordcombinaties geven we de zogenaamde semantische of logische objecten bij het hoofdwerkwoord. In passieve zinnen verschijnt dat semantische of logische object als grammaticaal subject (zinssubject) van worden of zijn. Vergelijk:
de arts behandelt de patiënt (object in actieve zin)
vs.
de patiënt wordt/is behandeld (door de arts) (grammaticaal subject in passieve zin)
De patiënt is in de passieve zin wel nog diegene die de handeling van het verbum behandelen ondergaat en blijft het zogenaamde logische of semantische direct object van dat verbum.
Nederlandse term: onderwerp. Van wie of wat gaat de handeling of werking van het verbum uit? In de relatie 'subject bij' is het trefwoord het zogenaamde semantische of logische subject bij een hoofdwerkwoord. Vaak valt het semantische subject samen met het grammaticale subject (het subject van de zin), maar dat is zeker niet altijd het geval. In passieve zinnen kan het semantische subject uitgedrukt zijn in een door-bepaling. Ook in andere zinnen met een hulpwerkwoord en een hoofdwerkwoord hoort het semantische subject bij het hoofdwerkwoord. Vergelijk:
de arts behandelt de patiënt (actieve zin)
vs.
de patiënt wordt/is behandeld door de arts (passieve zin)de kunstenaar werkt in alle rust
vs.
de kunstenaar wil in alle rust kunnen werken.
De arts is in de passieve zin niet meer het grammaticale subject van de zin. Dat is nu de patiënt bij wordt/zijn. De arts is wel nog diegene die de handeling van het verbum behandelen uitoefent en blijft van dat verbum het zogenaamde logische of semantische subject. De hele door-bepaling door de arts wordt in Nederlandse grammatica’s ook wel het handelend voorwerp genoemd. In de zin de kunstenaar wil in alle rust kunnen werken is de kunstenaar het grammaticale subject bij wil, maar het semantische subject bij werken.
Nederlandse term: lijdend voorwerp. Wie of wat ondergaat de handeling of werking van het verbum? In de relatie 'object bij' is het trefwoord het zogenaamde semantische of logische object bij het hoofdwerkwoord. In passieve zinnen verschijnt dat semantische of logische object als grammaticaal subject (zinssubject) van worden of zijn. Vergelijk:
de arts behandelt de patiënt (object in actieve zin)
vs.
de patiënt wordt/is behandeld (door de arts) (grammaticaal subject in passieve zin)
De patiënt is in de passieve zin wel nog diegene die de handeling van het verbum behandelen ondergaat en blijft het zogenaamde logische of semantische direct object van dat verbum.
Nederlandse term: meewerkend voorwerp, e.d. Wie of wat is als ontvanger, belanghebbende of ondervinder betrokken bij de handeling of werking van het verbum? Er kunnen verschillende types indirect object
onderscheiden worden (zie Indirect object (taaladvies.net)
Deze zijn niet altijd gemakkelijk van elkaar te onderscheiden.
Nederlandse term: voorzetselvoorwerp. Het voorzetselobject of voorzetselvoorwerp is een aanvulling bij een verbum met een vaste prepositie. Adverbiale bepalingen kunnen ook ingeleid worden door een prepositie, maar in bepalingen zijn de preposities variabeler. Vergelijk:
hij wacht op zijn broer (voorzetselobject)
vs.
hij wacht op het perron, in de kamer, bij de ingang (bepaling van plaats)
Zegt iets over het subject of object in combinatie met het verbum. In de Nederlandse grammatica’s onderscheidt men een aantal zinsdelen die iets over het subject of object zeggen, met name het naamwoordelijk deel van het gezegde of predicaatsnomen bij copulae (koppelwerkwoorden) en de bepaling van gesteldheid bij zelfstandige verba. Voorbeelden:
hij is moe (naamwoordelijk deel van het gezegde)
het viel me zwaar (naamwoordelijk deel van het gezegde)
ik vind hem een schat (bepaling van gesteldheid)
hij werkt daar als portier (bepaling van gesteldheid)
Geeft antwoord op vragen als waar, wanneer, hoe, waarom, waarmee, ….?
Bijwoordelijke bepalingen kunnen in de zin vaak, maar niet altijd weggelaten worden. Vergelijk:
ze leest een boek in bed (weglaatbare of optionele bepaling)
vs.
ze woont in Brussel (niet-weglaatbare of niet-optionele bepaling)
Niet-optionele bepalingen worden ook wel complementen genoemd. Voor subtypes naar betekenis (bv. plaats, richting, …) zie: ANS | 20.10 Bijwoordelijke bepalingen (ivdnt.org). De subtypes worden hier in de regel niet onderscheiden, maar waar dat wel nodig is voor de overzichtelijkheid en het gebruiksgemak, doen we dat wel.
Zinsdelen kunnen niet alleen woorden of woordgroepen zijn, maar ook bijzinnen of beknopte bijzinnen (bijzinnen zonder subject en verbum finitum).
Voorbeelden:
ik accepteer dat het zo is (bijzin)
hij vroeg of we kwamen (bijzin)
ik weet wie het gedaan heeft (bijzin)
hij vroeg ons om te komen (beknopte bijzin)
hij probeerde te vluchten (beknopte bijzin)
Sommige verba worden vaker met (beknopte) bijzinnen gecombineerd dan andere.
Ook substantieven kunnen een (beknopte) bijzin als bepaling hebben:
een kind om te zoenen (beknopte bijzin)
De (beknopte) bijzinnen kunnen verschillende syntactische functies in een zin of zinsdeel vervullen (subject, object, bepaling, enz.). In ik accepteer dat het zo is, bijvoorbeeld, is dat het zo is een objectszin. Voor het maken van combinaties, is de functie hier minder van belang. Belangrijker is de juiste keuze van het inleidende woord (dat, of, om enz. ). Voor het gebruiksgemak geven we in deze rubriek daarom een overzicht per inleidend woord.
Nederlandse term: hulpwerkwoord of groepsvormend werkwoord. Een verbum auxiliare of hulpwerkwoord ‘helpt’ het hoofdwerkwoord in zinnen met meer dan een verbum. Het wordt onder andere gebruikt voor het uitdrukken van tijd, modaliteit (hoe ziet de spreker de verhouding tussen de mededeling en de werkelijkheid?), passief en causaliteit (het doen plaatsvinden van een handeling of werking). Behalve de verba die traditioneel tot de verba auxiliare gerekend worden, zijn er nog andere groepsvormende werkwoorden die een verbinding met het hoofdverbum aangaan, bijvoorbeeld proberen, vallen, beginnen. Zie ANS | 18.5.1.1 Groepsvorming bij werkwoorden (ivdnt.org) Voorbeelden:
verba auxiliare:
ik heb mij vergist (tijd)
hij is gekomen (tijd)
de patiënt is/wordt behandeld door de arts (passief)
je moet dat accepteren (modaliteit)
ik kan dat niet accepteren (modaliteit)
ik laat mijn huis schilderen (causaliteit)
de zon doet de temperatuur stijgen (causaliteit)
andere groepsvormende verba:
hij probeert te komen
dat valt te bezien
het begint te regenen
Alle verba kunnen vervoegd worden en veel verba kunnen gepassiveerd worden. De verba auxiliari van tijd worden getoond als u klikt op ‘vormen’. Hier vermelden we alleen de overige verba auxiliari en groepsvormende verba die opvallend vaak bij bepaalde verba voorkomen, bv. kunnen, moeten + accepteren.
Nederlandse term:
zelfstandig naamwoord
Nederlandse term: voornaamwoord
Nederlandse term: voorzetselgroep
voorbeeld
in + stad kamer …
op + platteland station
Nederlandse term: bijwoord
Nederlandse term: bijvoeglijk naamwoord
Nederlandse term: achterzetsel of achtergeplaatst voorzetsel: achterzetsel (wat is dat?) | Genootschap Onze Taal | Onze Taal
Nederlandse term: achterzetsel of achtergeplaatst voorzetsel: achterzetsel (wat is dat?) | Genootschap Onze Taal | Onze Taal
Determinatoren zijn o.a. lidwoorden (de, het, een) en woorden die een hoeveelheid uitdrukken (veel, wat, enkele). De lidwoorden worden gegeven bij de woordvormen naast het trefwoord. In deze lijst met determinatoren staan de overige determinatoren.
Nederlandse termen: voornaamwoord of telwoord
Nederlandse term: telwoord
woordgroep met een prepositie (voorzetsel) of conjunctie (voegwoord). Een conjunctiegroep is bv. een woordgroep ingeleid door als of zoals in vergelijkingen (werken als een paard, een waarheid als een koe).
Nederlandse termen: voorzetsel of voegwoord
Nederlandse termen: bijvoeglijk naamwoord, deelwoord of telwoord
Nederlandse termen: bijvoeglijk naamwoord of bijwoord. Adjectieven (bijvoeglijke naamwoorden) kunnen ook als bijwoordelijke bepaling bij een werkwoord gebruikt worden. We spreken dan van een [adverbiaal of bijwoordelijk gebruikt adjectief](https://e-ans.ivdnt.org/topics/pid/ans0802lingtopic.
Specificeert het trefwoord nader.
Specificeert het trefwoord nader.
Adpositiegroepen zijn woordgroepen met een prepositie (voorzetsel), postpositie (achterzetsel) of circumpositie (omzetsel):
op de trap (met prepositie/voorzetsel)
de trap op (met postpositie/achterzetsel)
van de trap af (met circumpositie/omzetsel)
Conjunctiegroepen worden ingeleid door een conjunctie (voegwoord). In de voorbeelden met conjunctie als:
werken als een paard
een waarheid als een koe
Adpositiegroepen zijn woordgroepen met een prepositie (voorzetsel), postpositie (achterzetsel) of circumpositie (omzetsel):
op de trap (met prepositie/voorzetsel)
de trap op (met postpositie/achterzetsel)
van de trap af (met circumpositie/omzetsel)
Conjunctiegroepen worden ingeleid door een conjunctie (voegwoord). In de voorbeelden met conjunctie als:
werken als een paard
een waarheid als een koe